Aldi eta Hipercor enpresek “elkarri ez erasotzeko ituna” dutela atzenam du Facuak, eta oliba-olioaren prezioa jaitsi dutela, Mercadonak abuztuaren 21ean ezarritako prezioak berdintze aldera.

Bilboko Aste Nagusiak amaiera gazia izan zuen igandean: Udaltzaingoak Arriaga plazatik kanporatu zituen kaleko saltzaileak. Konpartsakideek aurre egin zieten ertzainei. Are gehiago, aurretik ere eskatu zuten kaleko saltzaileak bakean uzteko. Izan ere, Aste Nagusi osoan kaleko saltzaileek «etengabeko tentsioa eta jazarpena» pairatu dutela salatu du Manteroekin Bat plataformak, eta exijitu herritar horien eskubideei kalte «larria» egiten dieten udal politikak aldatzeko. Mbolo Moye Doole elkartea, Ongi Etorri Errefuxiatuak plataforma eta Bizkaiko SOS Arrazakeria dira Manteroekin Bat plataformaren parte. Kaleko saltzaileen kontrako indarkeria poliziala areagotu dela salatzeko, elkarretaratzea egin dute gaur Bilboko Arriaga plazan, beste hainbat kolektiborekin batera. Argi utzi dute kaleko saltzailea izatea ez dela delitua. «Ikusi dugu atxilo hartu dituztela, identifikazio arrazistak eta konfiskazioak egin, dokumentuak atxiki, eta, gainera, gehiegizko indarra erabili dutela», salatu dute. Bilboko Udalaren «erantzun falta» ere kritikatu du plataformak. Joan den hilabetean, udal politikak aldatzeko proposamen bateratu bat aurkeztu zioten. Ordutik, bilerak egin dituzte udaleko Berdintasun, Bizikidetza, Lankidetza eta Immigrazio Saileko eta Segurtasun Arloko ordezkariekin. «Eskaera bakoitzaren erantzuna ezezkoa izan da», zehaztu dute. «Nahiz eta bileretan asmo oneko hitzak esan dituzten, ez da aurrerapenik egon». Erantzukizun politikoa Hain zuzen, bost proposamen jaso dituzte eskaeran. Alde batetik, erantzukizun politikoa eskatu dute, baita «abusuen kontrola» ere. Poliziaren esku hartzeetan indarkeria fisikorik eta ahozko indarkeriarik ez erabiltzeko exijitu dute, eta beren «botereaz abusatzen» dutenei jarraipena egiteko, baita zigorrak ezartzeko ere. Beste aldetik, Arabako, Gipuzkoako eta Bizkaiko beste toki batzuetan egin duten bezala, kale salmentarako gune seguruak ezartzeko exijitu dute, bai Aste Nagusian, baita Bilboko auzoetako jai herrikoietan ere. Udal instalazioetarako sarbidea izan dezaten nahi dute, modu duinean garbitzeko eta atseden hartzeko aukera izan dezaten. Dokumentuak ez atxikitzea da plataformaren beste eskaera bat. «Dokumentazioa eta norberaren beste gauza batzuk atxikitzeak oinarrizko eskubideak urratzen ditu», adierazi dute. Ondasun pertsonaleak konfiskatzeak «eztabaidagarriak» eta «gardentasunik gabeak» direla argudiaturik, halakoak berrikusteko exijitu dute.

Euskal Herriko eta Kataluniako zientzialari talde batek minbizia duten zelulak kutsatu eta ordubetera hautematen dituen adimen artifiziala garatu du. Leuzemia kasuetan lortu dute, hau da, odoleko minbizi mota batean. EHU Euskal Herriko Unibertsitateak, DIPC Donostia International Physics Centerrek, FBB Bizkaia Biofisika fundazioak eta CRG Kataluniako Erregulazio Genomikorako Zentroak hartu dute parte ikerketan. AI of the Nucleus (Ainu) izena jarri diote minbizi zelulak eta zelula arruntak bereizten dituen tresnari. Minbizi zelulak eta zelula osasuntsuak bereizteaz gain, zelula barneko birus infekzioen faserik goiztiarrenak ere hautematen ditu. Zelulen irudien azterketa da sistemaren oinarria. «Gure helburua zen leuzemia ahalik eta azkarrena hautematea», azaldu du Ignacio Arganda-Carrerasek (Madril, 1980). Ikerbasque ikertzailea da, eta DIPCn eta FBBn ari da lanean. Ainu-ren sortzaileetako bat da. Denera bi urte eta erdi inguru aritu dira teknologia hau garatzen, eta hogei pertsona inguruk hartu dute parte proiektuan: biologoak, laborategiko teknikariak, zelulak prestatzen dituzten zientzialariak, mikroskopioa erabili dutenak, eta abar. Kutsatutako zelulak hautemateko prozesua hau da: lehenengo, aurretik sortu duten birus bat sartzen dute zelula batean; ondoren, STORM mikroskopioaren bidez argazkiak ateratzen dizkiote orduero; eta azkenik, Ainu teknologiak maila molekularreko aldaketak hautematen ditu aztertutako zelularen barruan. STORM mikroskopia teknikak eskala nanometrikoa duten irudiak erakustea ahalbidetzen du. Teknika horri esker, hogei nanometroko aldaketak hauteman ditzake zelulen barruan, hau da, giza ile bat baino 5.000 aldiz txikiagoak diren aldaketak. Nanometro bat metro baten mila milioirena da, eta giza ile batek, esaterako, 100.000 nanometro inguru bezain zabal da. Mikroskopio horren bidez, zelularen irudiak lortzen dituzte. Ondoren, Ainuk irudi horiek eskaneatzen ditu, kutsatutako zelulen eta zelula arrunten arteko desberdintasunak ikusteko eta hautemateko. «Gaur egun, STORM mikroskopioa ikerketa zentro aurreratuetan bakarrik dago, eta ez daude eskuragarri ospitaleetan eta osasun zentroetan»IGNACIO ARGANDA-CARRERAS Ikerbasque ikertzailea Ainuren bidez, gai izan ziren 1 motako herpes arruntaren birusak infektatutako zelula baten nukleoan aldaketak hautemateko, kutsatu eta ordubetera. Hau da, garatu duten adimen artifizialeko algoritmoari esker, zelula baten nukleoan aldaketak berehala ikus ditzakete. Euskal Herriko eta Kataluniako zientzialariek garatu duten adimen artifizialak patroi jakin batzuk hautematen ditu infektatuta dauden zeluletan. «Zelularen nukleoaren forma aldatuz joaten da, eta nukleoaren proteinak ere aldatuz joaten dira», azaldu du Arganda-Carrerasek. Proteina horiek dentsitate desberdina izaten dute, eta nukleoloaren ertzean kokatzen dira. Hala ere, patroi gehiago ikertzen jarraitzen dute EHUko, DIPCko, FBBko eta CRGko zientzialariek. Garatutako teknologia berri honek patroiak ateratzeko trebetasuna duela aipatu du Arganda-Carrerasek: «Zelularen aldaketen patroi pare bat ikusten baditugu, patroi gehiago lor ditzakegu». Horrez gain, Ainu teknologiarekin kutsatuta dauden zelulen garapena ona edo txarra den ondoriozta dezaketela azpimarratu du. Mediku bati erabakiak hartzen lagun diezaiokeela uste du: «Gaixotasuna ahalik eta azkarrena hautematen bada, hobe». Ikerbasque zientzialariarentzat, Ainurekin lortutakoa «lehen pausoa» da. Hala ere, sistema ingurune kliniko batean ezartzerako oraindik muga handiak gainditu behar dituztela onartu du. Etorkizunerako helburuetako bat da Ainu algoritmoa mikroskopio «komertzial edo merkeagoekin» probatzea. «Gaur egun, STORM mikroskopioa ikerketa zentro aurreratuetan bakarrik dago, eta ez daude eskuragarri ospitaleetan eta osasun zentroetan», zehaztu du Arganda-Carrerasek. Beste mugetako bat da STORM irudiek zelula gutxi azter ditzaketela aldi berean. Adimen artifiziala lagun Adimen artifiziala, gaur egun, zientziaren «laguna» dela uste du Arganda-Carrerasek: «Medikuntzan diagnostiko hobeak egiten laguntzen du». Diagnostikoez gain, zientzia prozesuetan aurrerapenak egiteko azkartasuna ere goraipatu du Ikerbasqueko zientzialariak: «Adimen artifizialak prozesu asko automatizatzen eta azkartzen ditu, eta horrela lan egitea errazagoa da». Hala ere, haren ustez, ezin dute izan adimen artifizialaren mendekotasun erabatekorik: «Eredu horiek probabilitate batekin ematen dituzte emaitzak». Medikuntzan, adibidez, diagnostikoa jakiteaz gain, diagnostiko hori nola sortu den jakitea garrantzitsua dela azpimarratu du. Hori dela eta, diagnostikoak egiterakoan adituek parte hartu behar dutela adierazi du: «Zaila da diagnostikoak adimen artifizialaren modeloekin egitea».

Txirrindulari moldakorraren arketipoa da Wout van Aert (Visma). Mota guztietako ibilbideetan egiten du distira, Espainiako Vueltan ondo erakusten ari denez. Hiru garaipen daramatza jada: lehen biak esprintean lortu zituen, eta gaur, berriz, eskalatzaileentzako etapa bat irabazi du. Txirrindulariak Galizian lehiatu dira, eta lau mendate topatu dituzte Ponteareas eta Baiona artean. Van Aert txirrindulari astuna da, baina baita indar handikoa ere, eta adimena eta ahalmena uztartuz gailendu da. Haren erakustaldia izan da etapako gertakari nagusia; sailkapen nagusiko borrokak ez du zeresanik eman. Erasorik ezean, Ben O’Connor (Decathlon) eroso egon da gorriz jantzita. Van Aertek Quentin Pacherrekin (Groupama) jokatu du garaipena. Flandriarrak ezusteko erasoa egin du azken mendatearen aurretik, eta jokoz kanpo harrapatu ditu ihesaldiko besteak. Pacherrek harrapatu egin du, baina gero ez du irabazteko inolako aukerarik izan. Van Aerti esprintaren aurretik egin dio eraso, baina Vismakoak erraztasun osoz erantzun dio, eta gisa berean azpiratu du gero, helmuga jada begi bistan zutela. Bi minutu geroago iritsi dira eguneko beste hiru iheslariak, Soler buru. Tropelak, berriz, 5.31ko atzerapena izan du. Txomin Juaristi (Euskaltel) multzo nagusitik atera da azken kilometroetan, eta balio handiko seigarren postua eskuratu du. Bukaerak ez du aparteko zirrararik izan, jakina baitzen Van Aertek Pacherri esprinta irabaziko ziola, eta faboritoak ez baitira oldartu. Haatik, hasiera gogorra izan du etapak. Fonfria mendatean gora egin dute lehen kilometroetan, eta ihesaldia osatzeko borroka handia izan da bertan. Hiru txirrindulari nabarmendu dira: Van Aert, Soler eta William Junior Lecerf (Soudal). Tropelak hurbiletik jarraitu ditu, eta, tartea murritza izanik, lasterketa burura iristea lortu dute Pacherrek eta Juri Hollmannek (Alpecin). Beste zenbait ere saiatu dira ihesaldiarekin bat egiten, baina amore eman dute. Hartara, bost txirrindulariko multzoa finkatu da tropelaren aurretik. Decathlonek, O’Connor liderraren taldeak hartu du kontrolaren ardura, eta lasaitzera egin du egoerak. Barealdiari etekina atera diote iheslariek, eta nabarmen handitu dute aldea, sei minutuko langa gainditzeraino. Hain zuzen ere, 6.18ko errentarekin hasi dira Vilachanera igotzen, helmugatik 61 kilometrora. Jarraian hiru mendate gainditu behar zituzten etaparen amaieran, eta Vilachan zen lehena eta samurrena. Lasai igo dira tropelekoak, eta bat eginik aurrekoak. Jaitsieran, berriz, soka tenkatzea deliberatu du Red Bull-Bora taldeak. Minutu bat aise kendu dio ihesaldiari. Mabiako mendatean ere ekinean jarraitu du Primoz Roglicen taldeak, harik eta brastakoan balazta sakatu duen arte. Geldialdi arraroa izan da. Tropelean lasai jo dute azken mendaterantz. Eguneko oztoporik zailena zen Mougas, eta helmugatik 20 kilometrora zuen tontorra. Van Aertek, ordea, ez du aldapen zain gelditu nahi izan, eta erasoa jo du helmugarako 31 kilometro falta zirela, tarteko esprintaren aurretik. Pacherrek jarraitu dio bakarrik. Mendatean aurrera iristen saiatu dira Lecerf eta Soler, baina garaipenaren lehiatik kanpo gelditu dira azkenean. Tropelean, berriz, erritmoa gogortu dute Education First eta Soudal taldeek; liderren erasorik ez da izan, ordea. Pacher ere ez da maldan gora oldartu. Nahikoa egin du Van Aerten erritmoari eutsita. Jaitsieran ere ez da saiatu, ezta geroago zegoen muino laburrean ere. Azken kilometroaren aurretik egin du ahalegin bakarra, baina Van Aertek jada esku artean zuen garaipena. Aldapa gehiago Galizian Padronen (Galizia) hasi eta bukatuko da biharko etapa, Vuelta honetako 11.a. Aproposa izan daiteke ihesean beste garaipen bat lortzeko, hirugarren mailako bi mendatetan eta bigarren mailako beste bitan gora egin beharko baitute. Cruxeirasek helmugatik 8 kilometrora du gaina, eta motza izan arren (2,9 kilometro), gogorra da (%9ko pendiza, batez beste). Malda bortitzetan Roglic izan da orain arte Vueltako onena, eta azken mendate horri etekina ateratzen saia daiteke. O’Connorrek, berriz, beste azterketa garrantzitsu bat izango du. Oraindik asko sufritu beharko du Madrilera gorriz jantzita iritsi nahi badu. Dena den, itxura sendoa eman du azken bi etapetan, eta Roglic 3.53ra du oraindik. Mikel Landak (Soudal), bere aldetik, ohorezko postuetan jarraitzen du: bosgarren dago, 5.17ra. Bihar erasorik bada, aurrean izaten saiatuko da arabarra. SAILKAPENAK Hamargarren etapa 1. Wout van Aert (Visma) 3.50.47 2. Quentin Pacher (FDJ) 3ra 3. Marc Soler (UAE) 2.01era 4.William J. Lecerf (Soudal) d.b. 5. Juri Hollmman (Alpecin) d.b. 6. Txomin Juaristi (Euskaltel) 5.13ra 7. Jhonatan Narvaez (Ineos) 5.31ra 8. Stefan Kung (FDJ) d.b. 9. George Bennett (Israel) d.b. 10. Harold Tejada (Astana) d.b. Nagusia 1. Ben O’Connor (Decathlon) 40.05.54 2. Primoz Roglic (Bora) 3.53ra 3. Richard Carapaz (Education First) 4.32ra 4. Enric Mas (Movistar) 4.35era 5. Mikel Landa (Soudal) 5.17ra 6. Florian Lipowitz (Bora) 5.29ra 7. Adam Yates (UAE) 5.30era 8. Felix Gall (Decathlon) d.b. 9. Carlos Rodriguez (Ineos) 6.00ra 10. David Gaudu (FDJ) 6.32ra

Nafarroako Renfeko langileek tren-zerbitzuaren “degradazioa” salatu dute. Renferen “utzikeria” eta zerbitzuaren “pixkanakako narriadura” kritikatu dute, eta gehitu dute Renfek “lanpostuak zaintzeko eta sustatzeko asmorik” ez duela.

Espainiako Gobernuak atzera bota du Talgo erosteko eskaintza, “segurtasun nazionala” babesteko; izan ere, atzerriko enpresek burtsan izandako beherakada Espainiako enpresen kontrola hartzeko baliatzea saihestu nahi da.

Behin elkarrizketak amaituta, Emmanuel Macron Frantziako presidenteak ez du blokeo politikoa bideratu. Aldiz, aukera bat baztertu du: NFP Fronte Popular Berriak lehen ministro kargua izan eta gobernu bat osatzearena. Ezkerreko aliantzak du ordezkaritzarik handiena Asanblean, baina ez eserlekuen gehiengo osoa, eta beste alderdiekiko indar harreman hori baliatu du Macronek NFPk proposaturikoari uko egiteko. Hau da, «egonkortasun instituzionalaren» izenean hartu du erabakia Frantziako estatuburuak. Macronek esan du bere «erantzukizuna» dela «herrialdea blokeatuta eta ahulduta» ez egotea, eta, ezkerreko aliantzatik kanpoko alderdiek egunotan adierazi diotenez NFPren balizko gobernuaren kontrako zentsura mozio baten alde bozkatuko luketela, Frantziako presidenteak argi ikusi du zer egin, Eliseoak gaur arratsalde amaieran kaleraturiko komunikatu baten bidez azaldu duenez. Berez, egoera desblokeatzeko, Jean-Luc Melenchon LFI Frantzia Intsumisoaren buruzagiak joan den larunbatean LFIren ministrorik gabeko NFPren gobernu bat osatzea proposatu zuen, haien presentzia oztopo zelakoan, baina, halere, ezezkoa eman diote beste indar politikoek. Beraz, hori guztia aintzat harturik, Macronek erabaki du ezkerreko aliantzaren aukera baztertu, eta beste proposamenak aztertzea, nahiz eta printzipioz ez duten arrakastarako aukerarik. Horretarako, Frantziako estatuburuak jakinarazi du bihar berriz abiatuko dituela elkarrizketak, eta horien bidez asmoa du asteotan hainbatetan aipatu duen «ahalik eta gehiengorik zabalena eta egonkorrena» osatzeko. Edonola ere, ikusteko dago beste blokeek zer-nolako jarrera izango duten negoziazioetan, eta NFPk osatu zezakeen baino gehiengo zabalagoa eratu dezaketen; eta, batez ere, nola lor dezaketen Asanblean botoen gehiengo osoa bermatzea —gutxienez 289 diputatu—. Horretaz, Eliseoak kaleraturiko komunikatua aztertuz gero, Macronek aukera bat iradoki du: bere alderdiak eta aliatuek —Ensemble, Horizons, Modem Mugimendu Demokratikoa eta UDI Demokraten eta Independenteen Batasuna—, eta LIOT Askatasunak, Independenteak, Itsasoz Haraindi eta Lurraldeak talde parlamentarioak osatzea. Frantziako presidentearen arabera, egunotako elkarrizketetan indar politiko horiek izan baitira «sentsibilitate politiko desberdinen arteko lankidetza komun eta koaliziorako bideak marraztu» dituztenak, eta, gainera, prest leudekelako haien alderdietatik kanpokoa den lehen ministro baten gobernua babesteko. Presioa NFPko alderdi batzuei Eta bide batez, aukera hori legokeenez, Macronek, Eliseoak kaleraturiko oharraren bitartez, presio egin die ezkerreko aliantzako alderdiei, batez ere PS Alderdi Sozialistari, ekologistei eta PCF Frantziako Alderdi Komunistari —hiru horiek aipatu ditu Eliseoak kaleraturiko komunikatuan—, «beste indar politikoekin elkarlanean aritzeko bideak» proposa ditzaten bihartik aurrera, iradokiz indar horiek ere balizko gehiengo osoaren parte izatea nahi duela. Sozialistek, ekologistek eta komunistek, ordea, ez dute bide hori egin nahi, Frantziako presidentearen erabakiaren berri jakin ondoren izandako lehen erreakzioen bidez jakinarazi dutenez. Kasurako, EELV Europa Ekologia-Berdeak alderdiaren idazkari nazional Marine Tondelierrek X sare sozialean adierazi du Eliseoaren komunikatua «lotsagarria» dela, eta «borrokan» jarraituko dutela «frantziarren nahia errespetatzeko», argudiatuta horien «hiru laurdenek macronismoarekiko haustura politikoa» nahi dutela. LFIren koordinatzaile nazional Manuel Bompard ere kritiko agertu da Macronen erabakiarekin, eta jakinarazi du asteotan adierazitakoa beteko dutela: hura kargugabetzeko mozio bat aurkeztuko dutela Asanblean. «Bereak ez diren botereak usurpatzen ditu», esan du Bompardek; eta Fabien Roussel PCFren idazkari nazionalak, berriz, «mobilizazio popular handi batera» deitu ditu herritarrak datozen egunetarako. NFPko alderdiek, hortaz, ez dute parte hartuko bihartik aurrera Macronek berriz hasiko dituen elkarrizketetan.

Ukrainako lurren aurkako azken asteetako erasorik handiena egin du Errusiak gaur goizaldean, horretarako droneak eta misilak erabilita. 24 eskualde dauzka Ukrainak, eta, Kieveko agintarien arabera, hamabosti eraso egin die Errusiak, eta horietako energia azpiegiturak hondatu ditu. Ukrainako iturri ofizialek adierazi dute zenbait eskualdetan ur eta argindar hornidura eten behar izan dutela. Gutxienez bost zibil hil dira erasoaren ondorioz, eta zaurituak ere eragin ditu, horien kopururik eman ez duten arren. AEBek Ukrainan duten enbaxadak zerbitzu sekretuen txostenak baliatuz joan den astean ohartarazi zuenez, Ukrainaren Independentziaren Egunaren bueltan eraso masibo bat egiteko asmoa zuen Errusiak. Joan den larunbatean ospatu zuten independentziaren 33. urteurrena, eta bi egun geroago, gaur, iritsi da erasoa. Volodimir Zelenski Ukrainako presidenteak Telegramen idatzitako mezu batean azpimarratu duenez, ehun bat misil eta beste horrenbeste drone erabili ditu Errusiak bonbardaketan, eta bi arma motak konbinatuz Moskuk azken bi urteetan egindako «handienetako bat» da. Fronteetatik haratagoko azken eraso handia uztailaren 8an egin zuen Errusiak. Orduan, 29 pertsona hil zituen; horietatik hemezortzi hiriburuan. Errusiako armadak erasoa baieztatu du txosten baten bidez, eta gaineratu du «helburu guztiak» jo dituztela droneekin eta misilekin. Kieven zenbaketaren arabera, martxoaz geroztik energia azpiegituren aurka Errusiak egindako bederatzigarren eraso masiboa da gaurkoa. Eta horiek horrela, Ukrainak berriro eskatu die Mendebaldeko aliatuei utz diezaiotela irismen handiko misilen bidez Errusiako Federazio guztiko azpiegitura militarrei eraso egiteari. Dmitro Kuleba Atzerri ministroak X sare sozialean idatzitako mezu batean nabarmendu duenez, zilegi litzateke hori egitea. Aliatuek emana diote Ukrainari arma horiek Errusiako Federazioan erabiltzeko baimena, baldin eta eraso nahi dieten helburuak Ukrainako mugatik urruti ez badaude. Aliatuen esku hartzea Orain hiru aste Kursk (Errusia) eskualdearen kontrako erasoaldia hasi zuen Ukrainak —herrialdearekin muga egiten du—, eta azken hilabeteetan ohikoak bihurtu dira Ukrainak Errusiako azpiegitura militarren eta, esate baterako, petrolio findegien aurka egindako erasoak. Gaur bertan, adibidez, Ukrainak droneekin eraso egin die Errusiako Saratov eskualdeko izen bereko hiriari eta Engelsi, Moskuk jakinarazi duenez. Gutxienez lau lagun zauritu ditu bonbardaketak. Ukrainako mugatik 900 bat kilometro daude bi hiri horiek. Bonba hegazkinen base bat du Errusiak Engelsen. Kulebaren esanetan, Mendebaldeak, gainera, beste modu batean ere lagun dezake Ukraina. Ukrainako Atzerri ministroaren iritziz, NATO Ipar Atlantikoko Itunaren Erakundeko kide diren herrialdeen indarrek beren aireko defentsa sistemak erabili beharko lituzkete «beren aire espaziotik gertu» igarotako Errusiaren misil eta droneak erorarazteko. Ukraina eskaera hori egiten ari da udaberritik, zeren apirilaren 13an Iranek droneekin, misil balistikoekin eta gurutzaldi misilekin eraso egin zionean Israeli —300 bat jaurtigai guztira—, Frantziako, AEBetako eta Erresuma Batuko armadek eskualdean dituzten indar militarrek eraitsi zituzten 200 jaurtigai inguru. Kievi iruditzen zaio, hortaz, gauza bera egin dezaketela Errusiari aurre egiteko. Lviv eskualdearen kontra ere egin du Errusiak, gaur. Poloniarekin muga egiten du, eta, orduan, Poloniako armadak jakinarazi du beren gerra hegazkinek mugan patruilatu dutela, «aliatuen parte hartzearekin». Eta gaurko erasoa, hain zuzen, Ukraina Kursken geroz eta lur gehiago konkistatzen ari den honetan iritsi da. Zelenskik gauero eman ohi duen hitzaldian atzo adierazi zuenez, beste bi herri hartu dituzte Errusiako eskualde horretan. Modu paraleloan, Errusia aurrerapausoak ematen ari da Donetsk eskualdean. Bi aldeak ari dira eraso egiten. Errusiak joan den astean adierazi zuen ez litzatekeela egokia Ukrainarekin negoziatzen hastea, Kurskeko erasoaldiarekin jarraitzen duen bitartean. Narendra Modirekin bildu zen Zelenski lehengo astean, eta Indiako lehen ministroak esan zion ahalegindu dadila Vladimir Putin Errusiako presidentearekin irtenbide bat negoziatzen. Reuters agentziako kide bat hil dute Ukrainan lanean ari zen Erresuma Batuko Reuters berri agentziako kide bat hil zuten herenegun Kratamorsken (Donetsk), bonbardaketa batean. Agentziak atzo jakinarazi zuenez, hotel batean zegoen. Bonbardaketak, gainera, Reuters-eko bi kazetari zauritu zituen. Ryan Evans zuen izena, Erresuma Batuko armadako soldadu ohia zen, eta, agentziaren arabera, 2022tik «segurtasun eremuan» aholkulari ari zen haiekin lanean.

Asteburuan Laudion (Araba) gertatutako heriotza gaitzetsi du SOS Aiaraldea taldeak, eta salatu du jazotakoa ez dela izan «gertaera puntual bat». «Askotan salatu dugu medikuak falta direla Laudioko eta Amurrioko EAGetan [etengabeko arreta guneetan] eta ZIU [zainketa intentsiboetako unitate] mugikorretan», jakinarazi du Ludi Temiño SOS Aiaraldeko kideak. Udan mediku falta hori areagotu dela erantsi du. Udalak larunbatean jakinarazi zuen herriko bizilagun bat hil zela «ZIU [zainketa intentsiboetako unitate] mugikorreko mediku faltaren ondorioz». Herritarrari bihotzekoak eman zion ostegun gauean, etxean zela. Eskualdeko ZIU unitate ibiltariak ez zuen medikurik; beraz, ezin izan zuen artatu. Bilbotik bidali zuten beste unitate bat, eta arta ematea atzeratu egin zen. Gau horretan zendu zen. Beste herritar bati ere gau berean eman zion bihotzekoak. Egoera «jasanezina» dela nabarmendu du Temiñok. «Heriotza batez ari gara, baina bi izan zitezkeen; herritarrok ezin dugu horrelakorik onartu». Urtarrilean, antzeko egoera bat gertatu zen Laudion. Herritar bat hil zen, Laudioko etengabeko arretagunera bihotzekoak emanda joan, eta medikurik ez zegoelako anbulantzia baten zain egon ostean. «Momentu horretan, mobilizazio handi bat egin genuen, horrelako egoera bat berriro ez gertatzeko esperantzarekin; zoritxarrez, ez zituzten herritarron eskaerak kontuan hartu». Uda honetan, gainera, egoerak okerrera egin du: «ohikoa» bihurtu da EAGetan eta ZIU mugikorretan medikurik ez egotea. Horren guztiaren atzean «kudeaketa arazo bat» dagoela esan du Temiñok: «Planifikazioa falta da; ikusi behar dute zenbat langile behar diren EAG bakoitzean zein ZIU mugikor bakoitzean, ez dadin berriro horrelako egoerarik gerta». Era berean, haren ustez, «norbaitek gertatutakoaren erantzukizuna» hartu beharko luke bere gain. «Inpunitate osoz ari dira». «Zenbat pertsonak hil behar dute, zerbait egin dezaten? Ezin dugu horrela jarraitu» LUDI TEMIÑO SOS Aiaraldea taldeko kidea Egoerari irtenbide bat bilatu arte, Temiñok argi utzi du mobilizazioekin jarraituko dutela. Larunbatean, albistea jakin bezain laster, etenaldia egin zuten herriko jaietan. Horrez gain, manifestaziora deitu dute ostegun honetarako. Laudioko Herriko Plazan bilduko dira, 19:00etan. Euskal herritar orori egin diote deia, protestan parte har dezan. «Osasun sistema publiko eta duina exijitzen jarraituko dugu». Alderdi politiko guztiei ere dei egin die Temiñok, gaiarekin «serio joka» dezaten, eta «irtenbide egokiak bila ditzaten». Izan ere, gogoratu du osasun zentro bat eraikitzen ari direla eskualdean: «Zertarako eraiki azpiegitura gehiago, langilerik ez badugu gu artatzeko?». Are, larrialdietako lan baldintzak «prekarioak» direla salatu du, eta zerbitzu hori «indartsua» izan beharko litzatekeela erantsi. Izan ere, norbaitek EAG edo ZIU mugikor baten laguntza behar duenean, larri dagoelako izan ohi da, eta ospitalera ahalik eta azkarrena joan behar duelako. «Momentu honetan, hori ez da posible, ez Aiaraldean, ez eta Euskal Herriko beste toki batzuetan ere; hori onartezina da. Zenbat pertsonak hil behar dute, zerbait egin dezaten? Ezin dugu horrela jarraitu». «Arriskua» gizartearentzat LAB sindikatuak bat egin du osteguneko deialdiarekin. Laudion gertatutakoa gaitzetsi du ohar bidez, eta jakinarazi du horrek agerian uzten duela «biztanleria osoak» jasan behar duela «arriskua». Hain zuzen, sindikatuaren arabera, «ondoriorik zuzenena eta larriena bizilagun horrek eta haren senide eta lagunek jasan duten arren, gizarte osoak du antzeko ataka batetik igarotzeko arriskua». Doluminik «zintzoenak» adierazi dizkiete haren senide eta lagunei. Hainbatetan adierazi duten bezala, LABek esan du Osakidetzako zuzendaritzak egungo egoerari «adabakiak» jartzen jarraitzen duela, besteak beste, aparteko orduen bidez. Adierazi dute neurriok ez direla onargarriak, eta arrisku egoerak areagotzen dituztela: «Langileek oso luzeak diren lanaldiak hartzen dituzte beren gain, eta horrek ere segurtasun gorabeherak eragiten ditu». Zerbitzu askotan dauden hutsuneei eta, batez ere, larrialdietako egoerari konponbide bat emateko, «luze gabeko eta luzera begirako neurriak ezartzeko negoziazioa» aldarrikatu du LABek. «Beharrezko neurriak egiturazkoak dira, eta urteak daramatzate alde batera uzten». Era berean, herritarrei dei egin diete, osteguneko elkarretaratzean parte har dezaten, «bermeak dituen osasun sistema publikoa defendatzeko eta horren ondorioak salatzeko».

Alavesek lortu du denboraldiko lehen puntua. Luis Garcia Plazaren taldea hiru puntuen bila zelairatu da Mendizorrotzara, eta golaren bila ibili da 85 minutuz, epaileak Sedlarri txartel gorria erakutsi dion arte. Hortik amaierara arte, nahikoa lan izan dute emaitzari eusteko, eta Sivera atezaina izan da heroia bi geldiketa ikusgarri eginda. Emaitza, beraz, ontzat jo dezakete gasteiztarrek. Bi taldeek joku zuzena baliatu dute aurkariari min egiteko, eta partida etenik gabekoa izan da, erritmo askokoa. Aukera argiak, ordea, ez dira asko izan lehen zatian. Indartsu zelairatu da Alaves, egin duen presioari esker ez da eroso ibili Betis, baina minutuek aurrera egin ahala itzaltzen joan da babazorroen kemena. Etxekoen jokalari onena, ezbairik gabe, Carlos Vicente izan da; bere hegaletik, etengabe aritu da buruz burukoen bila, eta zenbait erdiraketa arriskutsu ere egin ditu. Gol bat ere sartu du, baina epaileak baliogabetu egin du Kike Garciaren jokoz kanpoko batengatik. Sivera heroia Bigarren zatian, aldaketei esker, nagusitzen hasi da Sevillako taldea. Osasunako bi jokalari ohi zelairatu ditu Pellegrinik, Chimy Avila eta Ez Abde, eta arriskua sortu dute horiek. Geroz eta erosoago zebilen Nabil Fekir ere, bisitarien jokalaririk onena. Are erosoago, Avilari kontraeraso batean falta egiteagatik epaileak Sedlar atzelariari txartel gorria erakutsi dionean. Betiseko hiru jokalari horiek izan dituzte gol aukerarik onenak. Fekirri buruz buruko bat gelditu dio Antonio Siverak, eta kanpora bota du beste jaurtiketa argi bat. Avilari berriz, geldiketa ikusgarria egin dio atezainak luzapenean. Sivera izan da, azkenean, berdinketa ospatu egin duen Mendizorrotzaren heroia. Asteazkenean Realari egingo dio bisita Alavesek (21:30, DAZN).