Euskaltelen langile-batzordea MasOrangek aurkeztutako erregulazio-txostenaren “erabat” aurka agertu da. Lanpostuak berregokitzeko deia egin du, jarduera batzuetarako “jende falta” dutelako.

Guztira, 111.363 langabe daude Lanbide-Euskal Enplegu Zerbitzu Publikoan erregistratuta. Nafarroan, berriz, 29.407 dira. Igoera handiena Gipuzkoan somatu da (% 4,64) eta txikiena Nafarroan (% 0,22).

Iñigo Llopis igerilariak brontzezko domina bat irabazi du Parisko Olinpiar Jokoetan. Lau estiloetako 400 metrokoaren erreleboetan irabazi du, Nuria Marques, Sarai Gascon eta Oscar Salguerorekin batera. Domina horrekin bi dira igerilari donostiarrak Parisko Paralinpiar Jokoetan irabazitakoak. Larunbatean urrezkoa irabazi zuen bizkar estiloko 100 metrokoan. Hirugarren atera da Llopis. Laugarren zihoan Espainiako taldea donostiarra hasi denean, eta ehun metroan bigarren jarri du. Azken erreleboan, ordea, Australiako taldeak aurrera egin du, eta Espainiakoa eta Herbehereetakoa aurreratu ditu. Azkenean australiarrek irabazi dute urrezko domina, eta herbeheretarrek zilarrezkoa, lehenarengandik segundo batera geratuta. Llopisen taldeak hirugarren amaitu du, bi segundoren aldearekin.

Alemaniako eskuin muturrak jarraitzen du geroz eta bozkatzaile gehiago erakartzen. Turingia eta Saxonia landerretako parlamentuetarako hauteskundeak egin zituzten atzo: AfD Alemaniarentzako Alternatiba alderdiak lortu du boto gehien aurrenekoan, eta bigarrena izan da bigarrengoan. Horiek horrela, Olaf Scholz Alemaniako kantzilerrak eskatu die beste alderdiei AfD bazter dezatela, jarrai dezatela jokabide horrekin, modu horretan ez ditzan lortu estatu horietako presidentetzak. Eta hori egiteko asmoa agertu dute. Dena dela, emaitzak esanguratsuak dira. Bigarren Mundu Gerraz geroztik aurrenekoz, eskuin muturreko alderdi batek irabazi ditu Alemaniako lander bateko bozak —hamasei dira guztira—. Turingian, botoen %32,4 bildu ditu AfDk, eta Saxonian, CDU kontserbadorea (%31,8) puntu bakarraren aldeagatik nagusitu zaio (%30,7). Ekialdean daude bi lander horiek, eta nabarmena izan da gobernu federalean koalizioa osatzen duten hiru alderdiek nozitutako beherakada. SDP Alderdi Sozialdemokrata boto gehien bildutako indarretan bosgarrena izan da Turingian (%6,2), eta Berdeek eta FDP liberalek ez dute botoen %5 ere lortu; beraz, ez dute ordezkaritzarik edukiko estatu horretako parlamentuan. Saxonian, boto gehien lortutako indarretan laugarrena eta bosgarrena izan dira SPD (%7,6) eta Berdeak (%5,2), eta ozta-ozta lortu dute ordezkaritza parlamentarioa. Liberalak parlamentutik kanpo geratu dira lander horretan ere. Koalizioko alderdiek atzo lortutako emaitzak eta azken urteetako higatzea gorabehera, Scholzek ez du hauteskunde federalak aurreratzeko intentziorik; batez ere, inkestek adierazten dutelako horiek laster eginez gero hiruko horrek ezingo lukeela gehiengorik eduki. Beranduenez, 2025eko irailean egin beharko dituzte Bundestagerako bozak. Eta, bien bitartean, AfDk gora egiten jarraitzen du, instituzioetan lekua hartuz eta bozak irabaziz. Iazko ekainean Turingiako barruti bateko hauteskundeetan gailendu zen, eta horko buruzagitza hartu. Hilabete batzuk geroago, abenduan, estreinakoz lortu zuen alkatetza bat; non eta Saxonian, Pirna hirian. Azken lau urteetan nabaritu da gorakada. 2021eko boz federaletan 4,8 milioi boto lortu zituen, eta aurten, Europako Parlamenturakoetan, 6,3. Immigranteenganako beldurra haizatzen du AfD xenofoboak, botoak erakartzeko ahaleginean. Hori batetik. Eta, bestetik, behin eta berriro errepikatzen du SDPk, Berdeek eta liberalek osatutako koalizio gobernuak herritarrei huts egin diela. Horri gehitu behar zaio Berlingo Harresia (1989) erori eta urtebetera Alemaniako Errepublika Demokratikoak eta Alemaniako Errepublika Federalak bat egin zutenetik ekialdean hedatua dagoela gobernu zentralak ez dituela haien beharrak aintzat hartzen. Hilaren 22an hauteskundeak egingo dituzte ekialdeko beste lander batean, Brandenburgon. Gobernabideaz Eta, hain zuzen, migrazio politika gogortzearen alde agertu da BSW Sahar Wagenknecht Aliantza. Azkeneko hogei urteetan Die Linke ezkerreko alderdiko buruzagietako bat izandako Wagenknechtek sortu zuen, duela zortzi hilabete, eta emaitza onak lortu zituen atzo, parte hartu duen lehen hauteskundeetan: %15,6 Turingian eta %12 Saxonian. Hain zuzen, Solingengo erasoa (Alemania) gertatu zenetik bederatzi egunera egin dituzte hauteskundeak. Horretan, gizon batek 11 pertsona sastatu zituen labanaz, eta horietako hiru hil ziren. EI Estatu Islamikoak bere gain hartu zuen erasoa. Iturri ofizialen arabera, gizon hori siriarra da. Eskuin muturrak bere diskurtsoa justifikatzeko baliatu zuen gertaera, eta joan den astean, hauteskundeen atarian, migrazio politika gogortu zuen Berlinek. Halere, SPDk, Berdeek eta liberalek, espero bezala, emaitza txarrak lortu dituzte. Orduan, AfDren Turingiako lider Bjoern Hoeckek eskatu zien beste alderdiei, atzo, emaitzak eskuan, utz diezaietela gobernatzen. «Herritarren borondatea errespetatu behar da». Ez dirudi, ordea, gobernatu ahal izango dutenik. Eta, horrenbestez, bai Turingian, bai Saxonian, CDUk du presidentetza lortzeko aukera gehien. Inork ez du gehiengo osorik lortu, eta, orduan, aliantzak beharrezkoak izango dira. Aukera gehien dituen alternatiba litzateke kontserbadoreek ezkerreko alderdien laguntza bilatzea.

Mugimendu anitz izan da astelehen goiz honetan Baionako Oihana ikastolan. Gurasoak eta irakasleak kafe baten inguruan bilduak diren bitartean, haurrak alde guzietara saltoka eta korrika aritu dira, irriz eta oihuka, elkarrekin jostetan. Udako oporrei bukaera emanik, eskola sartzea izan dute Ipar Euskal Herriko ikasleek, lehen mailatik lizeoraino. 55.000 ikasle inguru itzuli dira hiru lurraldeetako ikastetxeetara. Baionako ikastolan, 08:30ean ireki dituzte ateak haurrei eta gurasoei harrera egiteko. 155 ikasle izanen dituzte aurten, 118 familia ezberdinetakoak. «Dena ongi joan da», Xabi Etxegarai 4. eta 5. urteetako irakaslearen hitzetan. «Garrantzitsua da kafe eta bixkotx artean gurasoekin momentu hauek antolatzea. Irakasle taldean aldaketak izaten dira urte batetik bestera, badira guraso berriak ere, eta jakin nahi dute beren haurra noren eskuetan uzten duten». 09:00ak jo dituenerako, inork agindurik eman gabe mailaka antolatu dira ikasleak, bakoitza bere ikasgelara sartzeko prest. «Badute gogoa, iduriz», komentatu du Etxegaraik. Zakua bizkarrean dutela edo errotaduna arrastaka daramatela, bakoitza bere irakasleari segika abiatu dira azkenean, guraso batzuk sakelako telefonoarekin momentua grabatzen aritu diren bitartean. Gaur berezia zena egunerokoa bilakatuko da hemendik aitzina. Baionakoa ez da gaur ateak ireki dituen ikastola bakarra. 39 ikastetxe izanen ditu aurten ere Seaskak, 34 ikastola, lau kolegio eta lizeo bat. Aurten ez dute egoitza berririk sortu, baina jadanik zituzten egiturak garatzen segitzen dute. Izan ere, azken urteetako joerari jarraikiz, kopuruak maila guzietan emendatu dira. Frantziako Estatuarekin duen hitzarmena berritu —azterketak euskaraz egitearen auzia dago jomugan, besteak beste— eta Beskoitzeko (Lapurdi) ikastolaren dosierra ixtea izanen ditu aurtengo erronka nagusiak ikastolen federazioak —herriko etxe berriarekin elkarrizketak abiatuak dituzte—. Asteazkenean eginen dute ikasturte hasierako prentsaurrekoa. Publikoan, oztopo artean Jean Rene Etxegarai Baionako auzapez eta Euskal Hirigune Elkargoko lehendakariak Baionako Aristide Briand eskola publikoan emana zuen hitzordua eskola sartzearen harira agerraldia egiteko. Izan ere, sail elebiduna ireki dute eskola horretan lehen aldiz, eta 28 ikaslek eman dute izena. «Orain dela urte batzuk Brana eskolan sail elebiduna ireki genuenean zortzi ikaslerekin abiatu zen. Agerikoa da gurasoen eskaera badela», azpimarratu du Christin Martin-Dolhagarai hezkuntzarako axuantak. Baiona ekialdean den Prisse eskolan ere ireki dute sail elebiduna aurten. Orotara, Baionan diren 21 eskola publikoetatik zortzitan eskaintzen dute euskarazko irakaskuntza segitzeko aukera. Aurten onartu duten Euskara planean hiriko auzo guzietan sail elebidunerako aukera eskaintzea eman dute helburutzat. Etxegaraik erran du dinamika horretan segitu nahiko luketela, baina iradoki du zaila izanen dela, eta salatu Frantziako Hezkuntza Ministerioak ikasgela berriak irekitzeko trabak ematen dituela. «Denek dakigu behar handia dagoela hizkuntza politikarako baliabideak emendatzeko», adierazi du Martin-Dolhagaraik. EEP Euskararen Erakunde Publikoarekin elkarlanean segituko dutela erran du, ikasgela berriak irekitzeko helburuarekin. Baionan eskola publikoetan diren 2512 ikasleetatik 516k segituko dute irakaskuntza elebiduna. Euskarazko irakaskuntzaren Ipar Euskal Herriko datuak ez dira ezagunak. Udazkenean argitaratu ohi ditu zenbaki osatuak EEPk, eta Frantziako hezkuntza administrazioak ere ez du deus zabaldu. Cecile Etxebarne Ikas Bi guraso elkarteko kideak Euskal Irratietan erran du lehen mailako ikasle kopurua azken urteetakoaren parekoa dela: 5.700 ikasle inguru izanen dira ikasturte honetan. 110 eskola publiko daude Ipar Euskal Herrian, eta horietarik %60tan dago ikasketak bi hizkuntzetan egiteko aukera. Haatik, bigarren mailetan apaltzea izan dela nabarmendu du Etxebarnek. Ikasleei laguntza berezitua Adinean aitzinean joan ahala ikasle anitzek irakaskuntza elebiduna uzten dutela jakitun, horiek laguntzeko beharrean eman du azpimarra Martin-Dolhagaraik. «Ikasgela elebidunak irekitzea ez da aski, gurasoak lagundu behar dira. Lanean ari gara ikusteko nola egin bidean ikasleak ez galtzeko». Batetik guraso kafeak abiatuko dituzte: elebidunean diren gurasoei elkartzeko aukera eskainiko diete, elebitasunaren puntu baikorrak aipatu eta bizi dituzten zailtasunez mintzatzeko aukera izan dezaten. «Hobetzeko aukera emanen digu». Horrez gain, eskolaz kanpoko laguntzan ere indarrak eginen dituzte. «Urtero lan berezia egiten dugu hiriko gazteekin, sari baten truke eskolaz kanpoko jarduerak animatzen parte har dezaten», esplikatu du. Ikasturte honetan, gazte euskaldunengana joko dute, sail elebidunean diren ikasleei eskolako lanak egiten lagundu diezaieten. «Nahi dutenei eskola sostengua eskaintzea da asmoa, guraso erdaldunek maiz zailtasunak izaten baitituzte elebidunean diren haurrei etxean laguntzeko».

Mikel Torres lehendakariordeak bilera-sorta egingo du eragile sozialekin astelehen honetatik aurrera. Lehenengo batzarra LABekin izango da, eguerdian, eta hasi berri den legegintzaldiko erronka nagusiak izango dituzte hizpide.

Ez dira asko izango Getaferen eta Realaren arteko gaurko partidaz gozatu duten zaleak. Txuri-urdinek puntu bat eskuratu dute Alfonso Perez Coliseumean, joko eskasa eginda eta, neurketako zenbait unetan, sufrituta. Imanol Alguacilen taldeak baditu etxeko lanak bi asteko etenaldirako. Hamaikakoan berrikuntza nagusia Jon Mikel Aranburu izan da. Gainontzean esperotakoak zelairatu ditu Alguacilek, baina partidan zehar arazo fisikoengatik aldatu behar izan ditu Brais Mendez eta Hamari Traore. Igor Zubeldiak ere lehen zatia soilik jokatu du. Itzuli dira lesioenatuta izan diren Ander Barrenetxea eta Aihen Muñoz, eta debuta egin du Orri Oskarssonek, Realaren azken fitxaketetako batek. Bestea, Nayed Aguerd, ez da deialdian sartu arazo burokratikoengatik. Partidaren inguruan, kontatzeko gutxi. Pase gehien egin dituen Realeko jokalaria Alex Remiro izan da, txuri-urdinek oso gutxitan lortu baitute Getaferen areara gerturatzea. Aukerarik onena Umar Sadiqek izan du lehen minutuetan, baina ez du errematatu Sergio Gomezen erdiraketa ona. Kataluniarra izan da donostiarren taldeko onena. Getafek sortu ditu arrisku egoerak, bereziki bigarren zatian, baina Alex Remirok ez du lan askorik izan. Irailaren 14an Real Madril jasoko du Realak Reale Arenan. Gauzak hobeto egin beharko ditu punturen bat eskuratu nahi badu.

Bi asteko geldialdira aho zapore ezin hobearekin helduko da Alaves. Asteazkenean garaipen garrantzitsua lortu zuen Donostian, eta gaur beste hiru puntu eskuratu ditu Las Palmasi irabazita (2-0). Golak fitxaketen eskutik heldu dira: Eibarretik iritsi den Stoichkoven erdiraketa bat baliatuta sartu du lehenengoa urtarrilean heldu zen Carlos Vicentek, eta area kanpotik egindako jaurtiketa bortitz batekin, bigarrena, Toni Martinezek. Nabarmentzekoa da azken horrena: asteartean heldu zen Portotik Gasteizera, entrenamendurik egin gabe gola sartu zion Realari asteazkenean, ostegunean aurkeztu zuten, eta gaur, berriz ere aulkitik aterata, 14 minutu soilik behar izan ditu gola egiteko. Ikusgarria izan da, gainera. Alavesek asmatu duela dirudi. Idolo berria du Mendizorrotzak. Errenta handiagoa ere izan zitekeen, Luka Romerok luzapenean penalti bat huts egin ez bazuen. Dena den, 2-0 irabazi du Alavesek eta denboraldi bukaeran inor ez da oroituko akats horretaz. Jokoaren kontrola Las Palmasek izan du neurketaren zati handienean, baina beste behin ere fin ibili da SIvera, eta etxeko taldeak jakin du izan dituen aukerak baliatzen, bisitariek ez bezala. Sailkapen nagusian zazpi puntu ditu Alavesek. Bi aste barru Bartzelonara bidaiatuko dute babazorroek, Espanyolen aurka jokatzeko.

Egun gutxitan partida ugari jokatu dituzte Lehen Mailako taldeek. Horrek baditu alde txarrak, baina baita onak ere. Ostegunean, Osasunak porrot mingarria jasan zuen Gironan (4-0), baina hiru egun soilik behar izan ditu egoerari buelta emateko: Sadarren 3-2 irabazi dio denboraldi hasieran modako taldea izaten ari denari, Celtari. Joan-etorri askoko partida izan da. Bi taldeek joko zuzena egin dute erasoan, eta ugariak izan dira gol aukerak. Osasunaren hamaikakoan Enzo Boyomo atzelari fitxatu berria izan da berritasun nagusia, eta 21 minutu soilik behar izan ditu Sadar konkistatzeko: korner baten aldaratzean, baloia sareetara bidali du Valladolidetik iritsitakoak. Pozak, ordea, gutxi iraun dio etxeko taldeari, zortzi minutu geroago berdinketaren gola sartu baitu Borja Iglesiasek. Jokaldi zoragarria egin duen Minguezaren erdiraketa bat baliatu du aurrelariak. Atsedenaldiaren aurretik heldu da Osasunaren bigarrena. Bryan Zaragozaren erdiraketa bat buruz jo du Carlos Dominguez atzelariak, eta bere atean sartu du. Lehen 45 minutuen ostean, 2-1. Gola eta oparia Bigarren zatiaren hasieran nagusitu egin da Celta. Baloiaren jabetza galiziarrek izan dute, eta atzean sartu da Osasuna. Sufritzea egokitu zaio. Halako batean, ordea, kontraeraso batean, zertarako gai den erakutsi du Abel Bretonesek. Oinkada izugarria du atzelariak, eta inork ezin izan du harrapatu. Horrela egin du bere lehen gola gorritxoen elastikoarekin. 3-1. Partida bere horretan amaituko zela zirudienean, 91. minutuan, gaizki-ulertu bat izan dute Sergio Herrerak eta Moi Gomezek, eta gol bat oparitu diote Celtari. Zorionez, beranduegi zen galiziarrentzat. Orain, bi asteko atsedena izango dute Lehen Mailako taldeek, eta zakuan dituen zazpi punturekin pozik izateko moduan da Osasuna. Itzulitakoan Rayo Vallecanori egingo dio bisita.

Partiden luzapenetan puntu bat baino gehiago pilatu zuen Athleticek joan den denboraldian. Bada, kukuak alderantziz jo dio Bilboko taldeari, lehiaren azken hatsean nagusitu baitzitzaioAtletico Madril. Batere merezi gabe, gainera. Hasi eta buka, jokoan askoz gehiago izan da Ernesto Valverderen taldea, eta, irabazteko inork meriturik egin badu, Athleticek egin du. Inspirazioa falta izan du erasoan, ordea, eta garesti ordaindu du azkenean. Udako merkatuan diren eta ez diren dirutzak gastatu arren, futbolean ahalik eta gutxiena jokatzera mugatu da Pablo Simeoneren taldea, eta biribil atera zaio gidoia. Defentsako lanean sendo jokatu du partida osoan zehar, eta luzapenean etxekoen huts bat baliatu du hiru puntuak Madrilera eramateko. Kolpe latza hartu du San Mamesek, eta zapore garratzarekin hartu dute jarraitzaileek etxerako bidea. Izan ere, sasoi hasiera ez dute ona izan bilbotarrek: jokoan izandako hamabi puntuetatik soilik lau eskuratu dituzte. Aurreko jardunaldiarekin alderatuta, hasierako hamaikakoan bost berritasun zelairatu ditu Ernesto Valverdek. Iragan sasoian Atletico Madrili San Mamesen emandako errepasoa gogoan, Prados eta Ander Herreraren aldeko apustua egin du zelai erdian. Erabaki horrek hasieran ez dio nahi bezalako fruiturik eman entrenatzaileari, bi taldeak errespetu handiz aritu baitira nor baino nor gehiago, nagusitu ezinik. Egoera horietan eroso sentitu ohi da Atletico Madril, eta lehen gol aukera bisitariek izan dute, Julian Alvarezen eskutik. Partidaren lehen ordu laurdena igarota, hori bai, etxeko taldea nagusitzen hasi da. Jokoaren kontrola berak izan du eta gero eta atzerago sarrarazi du Madrilgo taldea. Gako bilakatu dira Sanceten eta Guruzetaren mugimenduak, baina ez dira aski izan madrildarren defentsako lerroa hausteko. Izan ere, atzean gogor aritu da Atletico Madril. Erdiko hiru atzelari zelairatu ditu, eta ez alferrik. Inspirazioa falta izan zaio Athletici erasoan. Jokoa kontrolpean izanagatik, apenas sortu du gol aukerarik, eta soilik Yurik areaz kanpotik egindako jaurtiketa batek sortu du arriskua. Atletico Madrilek kontraerasoan jokatzera mugatu du bere jokoa, baina kontrol lanean ezin hobeki aritu dira etxekoak. Presioan egindako lan onari esker, ezerezean utzi dituzte Griezmannen eta Julian Alvarezen mugimenduak. Nicoren gola, jokoz kanpo Bigarren zatiari begira, beste erritmo batean zelairatu da Athletic, eta lehen jokaldian bertan sartu zdu gola. Jokoz kanpo, ordea. Williams anaiek jokaldi ederra osatu zuten, eta bietan gazteenak, Nicok, sareetara bidali du baloia, baina jokoz kanpokoa adierazi du epaileak. Gehiago itxaron gabe eta freskotasunaren bila, 60. minutuan aulkia astintzea erabaki du Valverdek. Vesga, Jauregizar eta Djalo zelairatu ditu. Aldageletara erretiratu dira Prados, Herrera eta Guruzeta. Erasoan jo eta ke jarraitu dute etxekoek, eta partidako gol aukerarik onena izan du Sancetek, 67.ean. Haren jaurtiketari erantzun ederra eman dio Musso Atletico Madrileko atezainak. Azken txanpari begira, ez zegoen beste aukerarik, segi eta segi. Emaitza kontrolpean zuen Athleticek, baina huts batek pikutara bidali du ordura arteko lana. Lekuek toki txarrean galdudu baloia, eta Sorlothen pase batek atezainaren aurrean bakarrik utzi du Correa. Argentinarrak ez du barkatu. Maisuki gainditu du Agirrezabala, eta kolpeari erantzun ezinda geratu dira zuri-gorriak. Ausart, langile eta oldarkor jokatu dute, baina ez dute saririk jaso. Bi aste luze egingo dira Lezaman.