1936ko gerraren, ondorengo frankismoaren eta Franco hil osteko garai politikoaren bilakaera kontatu daiteke Miguel Castells Artetxeren (Busturia, Bizkaia, 1931) gorputzaren bidez. Ezagutu zuelako gerra, ihesa, itzulera; eta, ondoren, diktaduraren sistema

Indarkeria politikoaren biktima guztiek memoria osatzeko orduan «funtsezko zeregina» dutela azpimarratu nahi izan du Eusko Jaurlaritzak Memoriaren Egunean. Gogora institutuak Europa biltzar jauregian antolatu du ekitaldi nagusia, Gasteizen, eta, hain justu ere, biktimak jarri ditu lehen lerroan, etorkizuneko belaunaldiei iragan hurbilean izandako indarkerien berri emateko garaian haien testigantzek duten garrantzia azpimarratzeko. Bertan, «biktima guztiekiko enpatia bilatuko duen memoria terapeutikoa» eraikitzea eskatu du Imanol Pradales lehendakariak. Lehen aldiz hartu du parte torturatu batek Eusko Jaurlaritzak antolatutako memoriaren eguneko ekitaldi batean. Batasun politikorik gabe egin dute ekitaldia beste urte batez, PPk eta Voxek uko egin baitiote parte hartzeari, horrelako ekitaldiek indarkeria eta biktima mota ezberdinak nahastu egiten dituztela argudiatuta. Goizean, Eusko Legebiltzarreko lore-eskaintza ekitaldian ere ez dira izan. Europa biltzar jauregian izan dira, ordea, gainerako alderdi politikoetako eta erakundeetako ordezkariak, eta alboan izan dituzte ETAren, GALen, eskuin muturreko taldeen nahiz Poliziaren 50 biktima inguru. Biktimak izan dira ekitaldi horren protagonistak, eta haien lekukotzak. Izan ere, Justizia eta Giza Eskubideen sailburu Mari Jesus San Joseren aburuz, horiek dira «ohartarazpenik onenak lehengo hanka sartzeak berriro egiteko edozein saioren kontra». Haien izenean, hiru emakumek hartu dute hitza: Maixabel Lasak, Ixone Fernandezek eta Amelia Matxinbarrenak. Nork bere oinazean oinarrituta hitz egin du, itxi gabeko edo ixten ari diren zaurien minetan oinarrituta, baina testigantza horiek memoriaren transmisioan duten garrantziaz jabetuta. Bakartxo Tejeria eta Imanol Pradales lore eskaintza egiten, Eusko Legebiltzarren sarreran. L. RICO / EFE Min guztien aitortza Izan ere, hirurek elkarbizitzaren aldeko aldarria egin dute, eta prest agertu dira memoria osatzen laguntzeko. Horretarako, baina, ezinbestekotzat jo dute biktima guztien mina aitortzea. «Elkarbizitzarantz eta gizarte hobe baterantz aurrera egin nahi badugu, egia guztiek jasota egon behar dute, ezin baitugu memoria osatu zati bat falta duela», azpimarratu du Fernandezek, eta zera erantsi: «Euskal Herria puzzle moduko gizarte bat da, non indarkeria asko egon diren, eta denok gara indarkeriaren biktimak modu batera edo bestera». Hain zuzen ere, lehen aldiz hartu du parte Poliziaren torturen biktima batek Memoriaren Eguneko ekitaldian. Fernandez 2005ean atxilotu zuen Espainiako Poliziak, eta torturatu egin zuten. Bizipen «traumatikoa» izan zela kontatu du, eta salatu bere kontakizuna «ukatua» izan zela gerora. Horrek eragindako minean oinarrituta aritu da, eta tortura kasu guztiak aintzat hartzeko eskatu du Fernandezek; izan ere, bere kasua ez dago ofizialki aitortua gaur egun. «Niri 18-20 urterekin esan balidate neska bat torturatu zutela, ziur aski ez nukeen sinetsiko, nik orduan sentitzen nuen minak besteek sentitzen zutena aitortzea oztopatzen zidalako. Eta ederra da puntu honetara iristea» AMELIA MATXINBARRENA ETAk hildako baten iloba ETAk 1978an hil zuen militar baten iloba da Matxinbarrena, eta eskerrak eman dizkie erakundeei oroitza ekitaldiak antolatzeagatik. Izan ere, nabarmendu du halakoek biktimak «babestu» egiten dituztela eta laguntzen dutela haiek bizitako sufrimendua ez ahazten. «Niri 18-20 urterekin esan balidate neska bat torturatu zutela, ziur aski ez nukeen sinetsiko, nik orduan sentitzen nuen minak besteek sentitzen zutena aitortzea oztopatzen zidalako. Eta ederra da puntu honetara iristea». Bide horretan, norbere buruari galderak egiteak duen garrantzia azpimarratu du Matxinbarrenak, halaber: «Denbora faktore garrantzitsua da horretarako, baina, batez ere, galderak egin behar dizkiozu zeure buruari. Eta erantzunek ez badute mundu guztia aintzat hartzen, jarraitu behar duzu bilaketa horrekin, edozein gizakiri bakea eta maitasuna opatzera iritsi arte». Azkenik, 2001. urtetik Eusko Jaurlaritzako Biktimen Arretarako Bulegoaren zuzendari gisa egindako lanari buruz aritu da Lasa. Biktimek jasan zuten «abandonua» gainditzeko egindako ahalegina azaldu du, «erakundeek ez ezik, gizarteak ere ikusezin bilakatu baitzituen biktimak». Bide horretan, bereziki aipatu ditu biktimen testigantzak ikasgeletara eramateko programak, eta ETAko kideen eta biktimen artean egindako topaketen garrantzia. Erakundeek egindako urratsak ere izan ditu hizpide, eta azpimarratu du biktimak «eztabaida politikotik ateratzea» izan zela orduko Jaurlaritzaren helburua. Hor kokatu du Juan Jose Ibarretxe lehendakariaren barkamen eskaera, hain justu ere. «Patxi Lopezek ere barkamena eskatu zezan nahi izan genuen, baina ez genuen lortu. Pena izan zen, baina horrela izan zen eta horrela kontatu behar da». ETAk hil zuen Juan Mari Jauregiren alarguna ere bada Lasa, baina berak ez du bere burua biktimatzat: «Biktima nire senarra izan zen, hil zutenetik nire alabak eta biok bizi izan dugun guztia galdu duelako». «Egunero elikatu» behar Etorkizunean jarri nahi izan du mira Imanol Pradalesek ere, eta transmisioan. Jaurlaritzako lehendakariak esan du iraganean gertatutakoak ez duela atzera-bueltarik, ezin dela aldatu. Baina zehaztu du berriz gertatzea eragotz daitekeela: «Gure esku dago etorkizuneko bizikidetzaren oinarriak finkatzea, indarkeriaren deslegitimazioa, giza eskubideak, biktima guztien aitortza, eta balio etiko eta demokratikoak indartuz». «Hau da gazteei, gure herriaren garai ilunak ezagutu ez zituztenei, helarazi behar diegun mezua: indarkeriak ez duela lekurik gure gizartean, eta sufrimendu amaigabea besterik ez duela ekartzen» IMANOL PRADALESEusko Jaurlaritzako lehendakaria Izan ere, Pradalesek nabarmendu du demokrazia eta giza eskubideak ez daudela ziurtatuta, eta ezinbestekoa dela iraganetik ikastea, «akatsak ez errepikatzeko». Horretarako, ezinbestekotzat jo du demokraziaren balioak sendotzea, hori delakoan «estremismoari, populismoari eta intolerantziari» aurre egiteko modurik egokiena. «Hau da gazteei, gure herriaren garai ilunak ezagutu ez zituztenei, helarazi behar diegun mezua: indarkeriak ez duela lekurik gure gizartean, eta sufrimendu amaigabea besterik ez duela ekartzen». Lehendakariak memoria «kritikoa» osatzeko eskatu du, zeinak «epelkeriarik gabe» aitortuko duen «biolentzia forma guztiek eragindako mina bidegabea dela». Eta biktima guztiekiko «enpatia bilatuko duen memoria terapeutikoa» ere eskatu du, sufrimendua «instrumentalizatuko» ez duena eta biktimak «lehentasun» izango dituena. Izan ere, lehendakariak azpimarratu du gizarte osoaren ardura dela «biktimen mina arintzea edo, gutxienez, ez areagotzea». «Ahanztura ez da aukera bat, eta ezin da orrialdea pasa irakurri gabe», azaldu du Pradalesek. Mikel Zabaltzaren eta Oscar Villafañeren kasuak ekarri ditu gogora, eta bere buruari galdetu dio ea zenbatek duten kasu horien berri. «Erantzunak ondorio garbi batera eramaten gaitu: asko dugu partekatzeko, gizarteratzeko eta ikasteko», adierazi du, eta erantsi memoria «egunero elikatu» behar dela. Legebiltzarreko lore eskaintza Eusko Legebiltzarrean ere ekitaldia izan da Memoriaren Egunaren harira, hainbat hiritako udaletxetan egin duten moduan, baina Gasteizko ganberan ere ordezkaritza duten talde bik ez dute parte hartu: PPk eta Voxek. Urtero bezala, lore eskaintza egin dute gainontzeko talde politikoen ordezkariek Gauerdiko Iparrorratza eskulturan, indarkeria politikoaren biktimei eskainitako piezan, legebiltzarreko sarreran. Ekitaldi horretan bi minutuko isilunea egin dute EAJ, EH Bildu, PSE-EE eta Sumarreko parlamentariek, eta Agur, jaunak eta andreak ereserkia entzun da. PPk eta Voxek helarazi dute ekitaldi horrek «biktimak eta indarkeriak nahastu» egiten dituela, eta «EH Bildu zuritu» egiten duela. Baina, esaterako, Donostiako Udalaren ekitaldian parte hartu dute PPko zinegotziek. Imanol Pradales lehendakaria buru izan dela egin dute lore eskaintza ordezkari politikoek. Pello Otxandiano EH Bilduko eledunak adierazi du bere koalizioak «memoria inklusiboa» defendatzen duela, «sufrimendu guztiak eta biktima guztiak» aitortu eta errespetatzen dituena, uste baitute hori dela bidea «elkarbizitza benetan demokratikoa eraikitzeko». Sare sozialetan zabaldutako mezu batean, Otxandianok adierazi du EH Bildu «ekarpen eraikitzailea» egiteko dagoela. Bizikidetza eta memoria «lehia politikotik» ateratzera dei egin du: «Ezin dute lehia horren esparru bihurtu, are gutxiago liskar antzuetarako». Era berean, gogoratu du aurten 50. urte beteko direla Franco diktadorea hil zenetik, eta horrek «testuinguru berezi» ematen diola Memoriaren Egunari aurten. Gogoratu du 50 urte direla, halaber, Juan Carlos Borboikoak koroa hartu zuela, eta frankismoaren azken fusilamenduak izan zirela; «besteak beste, Txiki eta Otaegirenak». EH Bilduko bozeramaileak gogoratu du Pradales lehendakariak esan zuela balitekeela «garai ilunak» heltzea, eta «atzera eraman nahi gaituztenak» sektore faxistak eta autoritarioak direla. Hori dela eta, koalizioak uste du memoriak balio behar duela «lezioak ateratzeko, eta, faxismoaren aurka, herri gisa bat egiteko». PSE-EEko idazkari nagusi Eneko Anduezak ere sare sozialetara jo du Memoriaren Egunean zabaldu nahi zuen mezua igortzeko. «Biktimak gogoratu eta haiei omenaldia egiteak elkarbizitza eraiki eta sendotzen» duela azaldu du. Erantsi du sozialisten helburua beti izango dela «biktimak oroitzea, erreparazioa ematea eta justizia egitea». Eta horrekin batera, PSEk «elkarbizitzan aurrera egin» nahi du: «Guztien ekarpena behar du bizikidetzak». Halaber, abisu bat eman nahi izan du elkarbizitza «mehatxaturik» ikusten baitu. «Zenbait sektoreri loturik dagoen indarkeriaren kultura» aipatu du: «Eskerrak oso gutxi diren». Dena den, sektore horiek, Anduezaren arabera, abisu argi ematen ari zaizkie. «Konpromiso sendoak eta zintzoak hartzeko beharra dugu».

Luze jo du AEB Ameriketako Estatu Batuetako administrazioaren itxierak, dagoeneko berrogei egun pasatxoren langa gainditu baitu. Hainbat alditan itxi behar izan dute administrazioa herrialdearen historian, baina oraingoa inoizko luzeena izaten ari da —eta oraintsura arteko luzeena, hilabete pasatxokoa hori ere, Donald Trump AEBetako presidentea zela gertatu zen, haren lehen agintaldian (2017-2021)—. Halere, baliteke laster amaitzea: aurreko asteetan AEBetako Senatuan hamalau bozketa egin ostean, goizaldean errepublikanoak eta zenbait demokrata ados jarri dira aurrekontuen negoziazioetan. Alderdi Demokrata zatituta utzi du bozketak. Zazpi senatari demokratak eta Angus King independenteak —Alderdi Demokrataren alde bozkatu izan du beti— ez dute kontra bozkatu; horiek horrela, beharrezkoak ziren gutxieneko 60 botoak bildu dituzte errepublikanoek, eta lehen urratsa egin dute azken berrogei egunetan soldatarik jaso ez duten 650.000 langile publiko inguruk beren soldata jaso dezaten. Oraindik ere badago beste pausorik administrazioaren finantzaketa bermatzeko: Ordezkarien Ganberak onartu behar du, eta, ondoren, Donald Trump AEBetako presidenteak sinatu behar du. Prozedura horrek hainbat egun iraun ditzake oraindik; ikusteko dago noiz egingo duten bozketa, baina Mike Johnson Ordezkarien Ganberako bozeramaileak ordezkariei esan die, egin duen agerraldi batean, «berehala» joateko Kapitoliora. Beste agerraldi batean, AEBetako behe ganberako demokraten buruak, Hakeem Jeffriesek, adierazi du alderdikideek kontra bozkatuko dutela. Baina errepublikanoek gehiengo sinplea beharko dute akordioa onartzeko, eta demokratek baino eserleku gehiago dituzte Ordezkarien Ganberan. Batek daki zeintzuk diren akordioaren xehetasunak, baina argi dago 2026ko urtarrilaren 30era arte administrazioaren itxialdia ekiditeko pauso bat eman dutela. Administrazioa ixten dutenean, zerbitzu publiko guztiak bertan behera uzten dituzte, funtsezkoak direnak izan ezik. Besteak beste, herrialdeko langile publikoak soldatarik gabe daude urriaren 1etik, eta askok janaria emateko dohaintzak edo larrialdi maileguak eskatu behar izan dituzte; behartsuenak, berriz, elikagairik jaso gabe gelditu dira. Bestalde, aireportuetan atzerapen luzeak izan dira kontrolatzaileen eta segurtasuneko kideen eskasiagatik. Hori dela eta, hainbat hegaldi bertan behera utzi behar izan dituzte. Negoziazioen arreta nagusia, ordea, Obamacare osasun programa izan da. Demokratek programa horretarako laguntza gehiago nahi zituzten —Barack Obama AEBetako presidente ohiak (2009-2017) osasun sisteman eginiko erreforma bat da, zeinak helburu duen herritar gehiagok edukitzea osasun asegurua bermatuta—. Izan ere, aurten amaitzen da programa, eta Alderdi Errepublikanoak demokratei ziurtatu die abenduan programari buruzko bozketa bat egingo dutela. Horrekin batera, administrazioaren itxiera dela eta lanetik bota dituzten langile publikoak beren lanetara itzuliko dira. Demokraten haserrea New Hampshireko senatari demokrata Jeanne Shaheen arduratu da Alderdi Errepublikanoarekin negoziatzeaz. Adierazi duenez, «ulergarria» da hainbat alderdikide akordioarekin ados ez egotea, «baina astebete edo hilabete itxaroteak ez zuen emaitza hoberik ekarriko», nabarmendu du. Akordioa lortzeko botoa aldatu duten senatari demokratek azaldu dute errepublikanoek ez zutela amore emateko asmorik, eta gaineratu dute haien helburua Obamacare programak aurrera egitea dela, hogei milioi estatubatuar baino gehiago bizi baitira laguntza horien menpe. Demokrata ugari, ordea, Shaheenek adierazitakoaren aurka agertu dira. AEBetako Senatuan demokraten buru den Chuck Schumer, adibidez. Haren hitzetan, administrazioa itxita dagoen bitartean, Trumpek «bahituta» dauzka kaltetutako herritarrak, familiei, adineko pertsonei eta haurrei elikagaiak emateko programa bertan behera utzi baitu. «Osasun arretaren krisia oso larria eta premiazkoa da familia horientzat, eta ezin dut ebazpen hau babestu», esan du X sare sozialera igo duen bideo batean. Bestalde, Elizabeth Warren senatari demokrata ere akordioaren aurka agertu da X sare sozialean, eta «akats handia» dela ohartarazi du. Akordioa, orain, Ordezkarien Ganberak onartu behar du, eta han ere desadostasunak daude bi alderdien artean. Behe ganberako demokraten buruak adierazi du, sare sozialetan, akordioaren aurka bozkatuko duela, eta Pete Aguilar ordezkari demokrata ere akordioaren aurka agertu da. «Akordioak ez du osasun arretaren krisia konpontzen, ezta estatubatuarren bizitza eskuragarriago bihurtzen ere», adierazi du. Gavin Newsom Kaliforniako gobernadore demokratak, berriz, hitz gogorragoak erabili ditu; akordioa «patetikoa» dela esan du X sare sozialaren bidez: «Hau ez da akordio bat, hau errenditzea da, eta ez gara belaunikatuko». 8 Zenbat senatarik aldatu duten botoa. Zortzi senatarik aldatu dute botoa azken bozketan, errepublikanoekin akordioa lortuta. Horietatik zazpi demokratak dira: Dick Durbin (Illinois), Tim Kaine (Virginia), Jeanne Shaheen eta Maggie Hassan (New Hampshire), John Fetterman (Pennsylvania) eta Catherine Cortez eta Jacky Rosen (Nevada). Zortzigarrena, berriz, independentea da, nahiz eta alderdi demokrataren alde bozkatu izan duen beti: Angus King (Maine).

Raul Celada eta Katherine Ruth Tisalema izan dira helmugako lerroa igarotzen lehenak Behobia-Donostia lasterketaren 60. aldian. Lehia estuagoa izan dute gizonezkoek; lehen emakumezkoa, ordea, bakar-bakarrik iritsi da helmugara. Celadak 01:01:28 denbora egin du, eta atzetik heldu zaizkio Diego Mentrida, hamabost segundo beranduago, eta Iraitz Arrospide, hemezortzi segundo beranduago. Arrospide izan da euskal korrikalarien artean azkarrena. Aitortu du asko sufritu duela, baina harro dagoela egindakoarekin: «Urteko lasterketa bereziena da hau, nahiz eta helburu nagusiena ez izan». Txakib Latxgar lasterketa irabazteko faboritoa zen, baina ez du nahi bezain saio ona egin, eta seigarren egin du. Tisalemak, berriz, 01:09:34ko denbora egin du. Azaldu du «uste baino hobeto» egin duela korrika, ibilbidearen ezaugarriengatik: «Gehiago gustatzen zaizkit maldan gorako lasterketak, aldapan beherakoak edo lauak baino». Hurrengo urtean berriro aritzea espero du. Bigarren Noshin Mandoi Kimuge heldu da, ia minutu erdi beranduago, 01:09:59 denbora eginda. Hirugarren emakumea Maria Varo Zubiri izan da: 01:10:43ko denbora egin du. Maite Arraiza Aramendia izan da Euskal Herriko lehen korrikalaria. [galleries:horizontal:114] Korrika bakarrik ez, esku bizikletan, patinetan eta gurpildun aulkietan ere jende asko aritu da. Esku bizikletaz lasterka egin dutenen artean Ivan Manuel Montero izan da azkarrena; Aitor Vacasek egin du denbora onena patinatzaileen artean, eta Alex Garcia izan da onena gurpildun aulkian aritu direnen artean. Hori bai, gaur Behobiatik Donostiarako bidean ez dira soilik lasterkariak aritu: jende mordoa izan da animatzen. Txaloka berotu behar izan dituzte gorputzak, hotz egin baitu Oiartzualde inguruan. Txaloka aritu dira, baina baita lasterkariei ura ematen, girotzeko musika jartzen eta baita aplikaziotik korrikalari ezagunak jarraitzen ere. Behobiatik hasi eta Donostiaraino ibilbideko tarte guztietan bermatu dituzte txaloak, eta ez dute korrikalaririk utzi animatu gabe. Inoiz baino emakume gehiago Lasterketa guztian zehar egon diren animatzaileak jabetuko ziren inoiz baino emakumezko gehiago aritu direla aurten Behobia-Donostia herri lasterketan: korrikalari guztien %33,86 —28.000 korrikalarik hartu dute parte—. Hain zuzen, Fortuna kirol elkartearen helburuetako bat zen gizonezko eta emakumezko partehartzaile kopuru bera lortzea 60. urteurrena bete dutenerako. Lortu ez badute ere, inoiz baino gertuago ibili dira. [articles:2149442] Ibilbidea iazko bera izan da, hau da, 20,196 kilometroko luzera izan du, abiadura handiko trenaren lanek eraginda. 09:30ean abiatu dira esku bizikletaz lasterketa egin dutenak —65 aritu dira—, bost minutu geroago, 09:35ean, patinatzaileak irten dira —153 aritu dira—, eta 09:55etik aurrera oinezkoak. Azken lasterkariak 11:35ean abiatu dira.

Hemezortzi ziren lehen, eta hamabi dira orain. Azken azterketa bat bertzerik ez zaie gelditzen Bizkaiko bertsolariei, eta notarik altuena eskuratzen duten lehen zortziak pasatuko dira final handira. Gaur jokatu dute Bizkaiko Bertsolari Txapelketako finalaurrekoaren lehen bueltako azken saioa, Barakaldon, eta Xabat Galletebeitia Abaroak lortu du aitzinera jarraitzeko pasea. 653 puntu eskuratu ditu, eta Markina-Xemeinen kantatuko du hurrena, azaroaren 22an. 2014.urtean kantatu zuen estreinakoz Galletebeitiak Bizkaiko finalean, eta geroztik aldiro sailkatu da finalera. Are, 2016an bigarren egin zuen. Gaurko lan puntuagarriak aditu ondotik, hurrenkera honetan zerrendatu dituzte epaileek irabazlea ez bertze bortz bertsolariak: Onintza Enbeita Maguregi (626 puntu), Ibai Amillategi Omaetxebarria (591,5 puntu), Lurdes Ondaro Mallea (586 puntu), Mikel Goiriena Larrazabal (569 puntu) eta Irune Basagoiti Agirre (515,5 puntu). Eta, horrenbertzez, honako hamabi bertsolari hauek pasatu dira finalaurrekoen bigarren eta azken fasera, hurrenez hurren: Aitor Bizkarra, Aitor Etxeberriazarraga, Xabat Galletebeitia, Jone Uria, Oihana Bartra, Onintza Enbeita, Imanol Uria, Txaber Altube, Gorka Pagonabarraga, Unai Mendiburu, Aissa Intxausti, Ibai Amillategi. Heldu den larunbatean hasiko da fase hori, eta bi saio bertzerik ez ditu izanen: Bermeon lehena, eta Markina-Xemeinen bigarrena, hilaren 22an. Orduantxe zehaztuko dira zortzi finalistak, eta abenduaren 20an jokatuko da finala, Bilboko Casillan. «Ia kantetan deutsadan/ egindako bideari/ lehia eder honek emon/ dodan lagun bakoitzari/ ta urte guzti honetan/ ikasi dodan danari». Begiak blaituta agurtu du txapelketa Enbeitak, bai berak eta bai Galletebeitiak lehen aldia baitzuten lehiaketan kantatzen, azken finalean egoteagatik finalaurrekoetako lehen bueltara sailkatu zirelako zuzenean. Bi horiek ziren, hain zuzen, olatura batzeko falta ziren bakarrak —Nerea Ibarzabalek ez du parte hartuko aurten—. Idoia Anzorandia aritu da gaijartzaile, eta berehala jarri ditu seiak lanean, zozketak erabakitako ordenean. Bertsolari bakoitzak asmatu du beretik ematen, eta ale politak utzi dituzte bidean. Hamarreko txikian hasi dira lanean, eta Galletebeitiaren eta Ondaroren ofizioak jaso ditu txalo gehien. 12 urteko alaba izan da Ondaro, eta aita zuen Galletebeitia. Etxeko ate denak zabal-zabalik edukitzen dituzte normalean, baina horiek ixten hasi da azken aldian alaba. «Atea zabaltzeko/ ez dizut eskatu/ baina esaidazu zerbait/ ez nadin kezkatu», erran dio aitak, eta hala erantzun dio alabak: «Eta nik ixten badut/ komunan atea/ da nik gura dudala/ intimitatea». Ibai Amillategi, Xabat Galletebeitia eta Lurdes Ondaro, Barakaldoko saioan. MARISOL RAMIREZ / FOKU Zortziko txikian kantatzea zen bigarren lana, eta umoretik heltzeko gaiak bota ditu gaijartzaileak. Musika talde batean jotzen zuen aspaldi Amillategik, baina erretiratuta dago taldea. Harekin topo egin du gaur Galletebeitiak, eta galdegin dio zergatik ez ote diren oholtzara itzultzen. Irriz bota dio musikari ohiak: «Zeba ez garen bueltatzen/ azaldu beharra/ ni naiz bizi-bizirik/ dagoen bakarra». Kolpeari, bertze kolpe bat: «Nik zure sinadura/ dut ADN-an/ eta tatuajea/ dut abdomenean/ zurekin lehen taberna/ eta azkenean/ presente egon nahi dut/ hiltzen zarenean», erantzun dio Galletebeitiak. Antzerki bat ikustera joan diren bi lagun izan dira, berriz, Enbeita eta Goiriena. 2 urteko alabarekin agertu da Goiriena, eta kexuka hasi zaio laguna: «Berak be parte hartu/ gura leuke antza/ baina ez da ulertzen/ bere performancea». Haurraren negarrak hizpide, hitz jokoa egin du Goirienak: «Komedia nahi dozu/ ta nik dekot drama». Eta bikotea izan dira Ondaro eta Basagoiti. Belaunean ebakuntza bat egin berri diote Ondarori, eta Basagoitiren etxera joan da bizitzera, hark ongi zainduko duela sinetsita. Basagoitik, ordea, ez du eriak uste bezain ongi zaindu, eta espero ez zuen erantzuna eman dio kexa batean ari zaion bikoteari: «Lezioa ikasi/ duzu azkenean:/ beti gaude ondoen/ gurasoenean». Arin osatu dute bertsolariek azkeneko bikotekako lana: Iparragirre abila dela doinuan hiruna bertso. Enbeitarena eta Ondarorena izan da biribilena. Sare sozialetako eduki sortzaileak izan dira biak, eta jarraitzaileak irabazteko estrategia bila aritu dira. «Twitterra utzi behar genuke/ berak gu utzi aurretik», bota dio Ondarok, eta ezeztatu egin du Enbeitak: «Biluzik jarri edo/ erderaz hasi gero/ baina esan neutsun lehendik/ ez daukadala edozertako/ gogorik ez edaderik». Doinu bereko istorio bi Ailegatu da ganbara, eta gogotsu aditu du entzuleak gaia: Notizia bat emon deutsue; ez dozu ondo hartu. Irabazleak zein saioko bigarrenak doinu bera aukeratu dute bakarkako lanerako: Izarren hautsa. Horrek bertso beraren barnean errimaz eta neurriz aldatzea exijitu die; zaila da teknikoki, baina anitz luzitzen du ongi eginez gero, eta halaxe egin dute. Galletebeitiak osatu du lanik borobilena, istorioa zehaztasun anitzekin eta egokiro kontatu duelako, batez ere. Agure bat gorpuztu du, eta beldurtuta begiratu dio faxismoaren gorakadari. Bata bertzearen hagitz segidan kantatu ditu bertsoak, eta errima finez josi, gainera. Bigarren hau adibidetzat: «Faxisten berri eduki nuen/ nintzenean mutil koxkor/ gure aitonak ta aitak ere/ borrokatuta egoskor/ gero heldu zen han diktadura/ poliziaren ohiko tortura/ ta zenbait greba orokor/ nik lana ere erruz egin dut/ ez amets eta ez opor/ ta geroari begiratu nahi/ izan diot sarri baikor/ etorri ziren hor bake mahaiak/ nahiz ta aldatu ziren garaiak/ inoiz bare inoiz gogor/ beldurra beti dago hor». Haserrea gailendu zaio azkeneko bertsoan: «Berriz atera behar ote gara/ bandera gisa bastoiak/ geure aldera itzul daitezen/ memoriaren gidoiak/ demokrazia ura uholdeetan/ etorri eta nahiz estoldetan/ gorde ziren arratoiak/ bizirik daude kabroiak». Lana txukun bukatuta, txalo zaparrada bero-beroa jaso du bueltan. Bertze abiapuntu bat izan du, berriz, Enbeitak: BERRIA egunkaria itxi eginen dutela. Gaztelaniaren gorakada salatzeko erabili ditu hiru bertsoak. «Nire kuadrillan lehendik nago/ arazoa ikusita/ gaztelaniaz da telebista/ gaztelaniaz musika/ euskaldunaren desgrazia da/ espabilatu ein behar gara/ danok txapak ipini ta/ Correo irakurrita». Baina dena ez da indarra eta gogoa, zerbait gehiago behar da egunkaria salbatzeko: «Elkartu eta egin leikeela/ beste aukerarik ez da bestela/ baina asko behar gara/ ta ni kantzauta nau jada». Onintza Enbeita Maguregi, bakarkako lanean. MARISOL RAMIREZ / FOKU Aita baten tristezia Gurasoaren larrutik jardun da Goiriena bakarka, eta lehendabiziko bertsoan kontatu du zein zen emandako notizia: alabak mutil laguna duela. Umoretik landu du gaia gehien-gehienean, eta ikusleak irrika jarri ditu azken ateraldi honekin: «Alaba agertu da ta/ mutil hau aldamenean/ ni indarrak ezin eutsi/ hortxe nabil ekinean/ ia bihotza hautsi zait/ Bro esan duen unean». Dezente bide serioagoa hartu du Amillategik. Gutun bat iritsi zitzaion aspaldi, eta hark hala gomendatuta, ospitalera joan zen prostatako osasun proba batzuk egitera. Bi urteren buruan etorri zaio erantzuna: «Pentsatzeari utzi neutzon ta/ bizi lasai egunero/ ta bat-batean karta bat bueltan/ jarri nabena hain bero/ gaur arte notizi zero/ egon ostean nik bat-batean/ ez neban hauxe espero/ minbizia dekot esan deustie/ baina bi urte ta gero». Haserre agertu da Amillategi, beranduegi delako haren ustez. «Zer egiterik ez dauenean/ erantzuten da negarrez/ ta telefonoa entzunez/ musikatxuek joten dau gogor/ eta osteko hutsunez/ negozioa ondo egiten da/ beste batzun osasunez». Bide sinpleagoa hautatu dute, bukatzeko, Ondarok eta Basagoitik. Zerbitzari bat izan da Ondaro, eta bota egin dute lanetik. Alabaina, orainidik ez du ulertzen zergatik: «Aizu bihar ez etorri/ nahiz ta han utzi azala/ egunean hamar plater/ hautsi banitu bezala». Haserrea erakusteko, zera bururartu zaio: «Ez dut egingo hau baina/ gustura egingo nuke/ purean pozoia bota/ eta ikusiko dute». Ondarok erabili duen doinu berarekin kantatu du Basagoitik, baina bide ezberdina jorratu du. Bilobaren ahotik kontatu du jaso berri duen berri tristea: «Bat-batean heldu zaigu/ berri zuzen eta hotza/ nola denontzat den bizi/ luzea eta bai motza/ inoiz ez duzu espero/ amamaren heriotza». Baina aitzinera egin behar du, eta hala pentsatu du, azkenean: «Nire egunerokoan/ konprenitu baitut hala/ bere zerbait betirako/ nigan eukiko dudala». Behin finalaurrekoen lehen fasea bukatu dela, hurrengora begira jarri dira bertsozaleak zein bertsolariak. Honako seikotea izanen da larunbatean kantuan: Aitor Bizkarra, Aitor Etxebarriazarraga, Onintza Enbeita, Ibai Amillategi, Unai Mendiburu, Aissa Intxausti.

Bai Athleticek eta baita Oviedok ere garaipena behar zuten gaur, baina zuri-gorriek hartu dute aurre. Nico Williams jokatzeko moduan izan da azkenean, eta nola gainera: txapela kentzeko moduko gola sartu du 25. minutuan, eta horri esker irabazi ahal izan du Athleticek ligako 12. jardunaldian, etxean. Williams anaietan txikienak hegaleko marraren ondoan hartu du baloia, atzean utzi du arerio bat, bigarrena ere bai; bizikleta batekin gainditu du hirugarrena, eta jaurtiketa gogor batekin sartu du baloia sarera, langan jo eta gero. Partidaren ondoren onartu du bera ere harrituta geratu dela golarekin: «Zintzoki, nik ere ez dakit nola egin dudan». Selton gaztea ere titularra izan da, eta lehenengoz jokatu du gaur San Mamesen. Hilabete baino gehiago zeramaten bi taldeek irabazi gabe. Are, denboraldi guztian zehar golak sartzen gutxien asmatu duten bi taldeak aritu dira gaur aurrez aurre, baina Athleticek sasoi apalari buelta eman ahal izan dio. Aldiz, Oviedoko jokalariek egindako guztia ez da nahikoa izan partida berdintzeko edo irabazteko; espainiarrek bigarren mailara jaisteko postuetan segitzen dute, beraz. Zuri-gorriak irabazle egin dituen gola baino hiru minutu lehenago, Laporte ere saiatu da baloia atean sartzen, buruz, baina ez du lortu. Ondoren aurreratu da Williams, eta berak lortu du Escandell atezainaren garretatik baloia pasatzea. Etxekoen golaren ondoren Oviedoko jokalariak berpiztu egin dira, eta berdinketaren bila aritu dira. Bada, Chairak baloia atean sartu badu ere, epaileek ez dute ontzat eman, kataluniarra ozta-ozta jokoz kanpo baitzegoen. Lehen zatia hiru minutuz luzatu du epaileak, eta Dendonckerrek denbora hori baliatu nahi izan du Oviedorentzat gola egiteko. Baina Unai Simon azkar ibili da, eta kanpora bidali du baloia. Bigarren zatia erasokor hasi dute zuri-gorriek; hasi berritan, epaileak txartel horia atera dio Galarretari. Athletic ez da gauza izan lehen minutuetan erasoko aukera argirik sortzeko, eta Oviedok tarte horixe baliatu du gora egiteko. Rondonek 63. minutuan izan du aukera espainiarrek emaitza berdintzeko, baina venezuelarrak ez du aukera baliatu. Selton ondo aritu da, baina Oviedo erasoan ari zela ikusita, aldatu egin du Ernesto Valverdek, eta Unai Gomez sartu du. Beste bi aldaketa egin ditu Athleticeko entrenatzaileak: Nico Williams eta Galarreta joan dira, eta Robert Navarro eta Rego sartu. Carrionek beste bi aldaketa egin ditu momentu berean: Reina eta Rondon atera ditu, eta Ilic eta Agudin sartu. Partida borobildu ezinik ari zen Athletic, neurri batean Escandell Oviedoko atezainak saihestu duelako Bizkaiko taldeak abantaila handitzea. Hala ere, eutsi egin dio 1-0ari, eta urrezko hiru puntu eskuratu ditu. Horiekin, Athletic zazpigarrena da sailkapenean, 17 punturekin, eta selekzioen etenaldiaren ondoren Bartzelonaren aurka jokatuko du, Kataluniako hiriburuan. Athletic-Oviedo Athletic. Unai Simon; Gorosabel, Vivian, Laporte, Yuri; Jauregizar, Galarreta (Rego, 72 min); Berenguer (Nico Serrano, 84 min), Selton (Unai Gomez, 64 min), Nico Williams (Robert Navarro, 72 min); eta Guruzeta (Vesga, 84 min). Oviedo. Aaron Escandell; Nacho Vidal, Costas, Carmo, Javi Lopez; Dendoncker (Sibo, 85. min), Colombatto (Fores, 85. min); Viñas, Reina (Agudin, 72 min), Ilyas Chaira (Hassan, 53 min); y Rondon (Ilic, 72 min). Golak. 1-0: Nico Williamsek (25 min).

Pentsa, aforoa ere handitu behar izan zuten astebete lehenago: Herri Aretotik kiroldegira lekualdatu zuten saioa. Finalaren aitzinetik azken aurreko saioa zen gaurkoa, eta urduritzen hasteko nahikoa motibo da hori bertsozaleentzat. Zortzi lagun bertzerik ez dira kabitzen Nafarroa Arenako oholtzan, eta gaur lortu du Julio Soto Ezkurdiak bertan kantatzeko bermea. Leitzan jokatu da bigarren finalaurrekoa, eta hura irabazita, zuzen-zuzenean sailkatu da Nafarroako Bertsolari Txapelketako finalerako. 526,5 puntu lortu ditu, eta epaimahaiak haren gibeletik zerrendatu ditu bertze bortz bertsolariak: Sarai Robles Vitas (494 puntu), Mikel Lasarte Cia (454,5 puntu), Kattin Madariaga Apaolaza (451,5 puntu), Patxi Castillo Graciarena (422,5 puntu) eta Jabi Lezaun Landa (418 puntu). Joan den astean Agoizko saioa irabazita, Eneko Lazkoz ere finalerako sailkatu zen, eta gaur-gaurkoz bi horiek dira finalean kantatuko dutela seguru dakiten bi bertsolari bakarrak. Gainerako seiak heldu den astean zehaztuko dira, Tafallako saioa bukatzen denean. Roblesek eta Ekhiñe Zapiainek puntuazio bera daukate, eta ziurrenik biak izanen dira finalean. Zortziko handian hasi dituzte ofizioak, Iratxe Legarra Nuin gai jartzaileak hala aginduta, eta Roblesen eta Madariagaren lanak jaso ditu txalo gehien. Gurasoak ziren biak, eta alabak futboleko epaile izan nahi zuela erran die. Zalantzati hasi da Madariaga: «Epaile izaten berez zail bada/ pentsa zazu neska bada». Ados agertu da Robles, eta galdera bota dio: «Nirekin ados baldin bazaude/ ta ez badiogu uzten/ zu edota ni nor izango da/ lehena ametsa zapuzten». Roblesek bizkarzain izan zitekeela proposatu dio bikoteari, baina ez du kidea konbentzitu: «Nahi den guztia kasu guztitan/ ezin da izan bizitzan/ baina guk altu sala dezagun/ zergatik ezin den izan». Zortziko txikian Sotoren eta Madariagaren arteko elkarrizketak eragin ditu irri gehien: taberna batean Trivial jolasean ari ziren bi kide izan dira. Lagunari galdetu gabe erantzun du Sotok, dena jakinen balu bezala, baina ez du bakarrik ere asmatu. «Jo txapel gehiegitxo/ ez al dauzkazu zuk», bota dio Madariagak, eta hala erantzun Sotok: «Tenporizadorea/ hasten da tik-tak-tik/ ez du ematen baina/ nik pila bat dakit». Hamarreko txikia izan da azken bikotekako lana, eta nahiko bizi aritu dira, oro har. Amatxiren ariketak Isil-isilik aditu dute entzuleek bakarka hiru bertso osatzeko gaia; hala zioen: «Zure bizitzan aldaketak eraginen ditu. Bertigoa ematen dizun arren, egin nahi duzu». Lehena izan da Soto kantatzen; lehena eta txalotuena. Doinu berezia erabili du, eta zehaztasun handiz kontatu du istorioa. Amatxi bat gorpuztu du; zaharra zen, eta kostatu arren, azkenean onartu du laguntza. Neska gazte bat joaten zaio orain burua bizi mantentzeko ariketak egitera. «Laurogehita bost urte dauzkat nik/ naiz hezurra ta azala/ ta goiko horri eskatzen diot/ pixkaten utzi nazala/ oraindik badut bizi gogoa/ oraindik badut morala/ gastatuz doaz zango, bizkarrak/ nekatuz noa, normala/ ta jabetu naiz burua ere/ jada nekatuz doala». Ez zegoen konforme hasieran, baina eskertzen dio bisitan orain. Txalo zaparrada beroa jaso du azken bertsoa bukatu ahala: «Nik sumar, restar ikasi nuen/ ze aldaketak hitzari/ gaur dela gehitu gaur dela kendu/ gazte bat daukat hizlari/ Ana izenez heldu da bera/ ze neska jator ta argi/ aitortu diot neukan zalantza/ baina orain nauka adi/ zahartzaroan ikasten dugu/ zenbat diren bi eta bi». Haurdunaldia izan da Castilloren aldaketa, eta horrek eragiten dio bertigoa, hain zuzen. Zalantzak, kezkak eta urduritasunak kontatu ditu, baina, arazoak arazo, kontent agertu da. Kontsumoarekin du, berriz, arazoa Lasartek; bertze aukerarik eduki ez eta klinika batera joan da sendatzera. Ez dago eroso, baina derrigor egin behar du aitzinera, eta gelditzea erabaki du: «Bertigoa dut baina lasaitzen/ hasia zait honezkero/ konfiantza dut nire barruan/ besterik ez dut espero/ esku ugarik helduko naute/ berriz erori ezkero». «Ta noski lortu nahi nuke/ enpresa batean lana/ lan eiteko gogoa dut/ baina azal beltzarana». Horixe izan da Lezaunen arazoa, lan egin nahi zuela baina ez zekiela nola egin jauzi mundu horretara. Eta bi gelditzen ziren kantatzeko: Robles eta Madariaga. Inork espero ez zuen pertsona bat gorpuztu du Roblesek: Vito Quiles. Unibertsitate bira bat egiten ari zen, eta harrituta agertu da herriaren erantzunarekin. «Nahiz ta buruz dakizkidan/ mila diskurtsu ta datu/ gertatu zaidanerako/ inortxok ez nau prestatu/ asteburua pasatzera/ etxera naiz gerturatu/ ta herrian inortxok ez nau/ aurpegira begiratu». Bere burua defendatuz erantzun dio herriari: «Kamerak eta jurruak/ baldin badatoz nigana/ herria haserre badago/ nik bete dut nire lana». Ederki aritu da Madariaga bakarka —17 urte ditu, eta txapelketako bertsolaririk gazteena da—, unibertsitate ikastetak egitera Bartzelonara joanen den ikasle baten larrutik. Bertigoak bertigo, ez dio zalantzari zirrikitu handirik ireki: «Nik biharra ikusten dut/ aukeraz gainezka lepo/ hau aukera bikaina da/ denok duzue usteko/ bizirauteari utzi/ eta bizitzen hasteko». Lan horren aitzinetik, dena dela, poto bat egin du puntu erantzunetan, birritan erabilita munduan errima. Elkar agurtu eta, bat-batean, hustu egin da kiroldegia.

Bidarteko Beheria antzokiak hartu du Xilaba txapelketaren lehen saioa, eta Maddi Ane Txoperena izan da garaile, 340 puntu erdietsita. Bi punturen aldea atera die hurrengo biei: Elixabete Etxandik eta Aitor Servierrek 338na puntu lortu dituzte. Haiekin batera, Nahia Sasco, Karlos Aizpurua eta Oier Urreizti aritu dira; 311.5, 310.5 eta 309.5 puntu lortu dituzte, hurrenez hurren. Xalbat Alzugarai BERRIAko kazetaria aritu da bertso emaile. Txoperena zuzenean sailkatu da bigarren faserako; hain zuzen, abenduaren 6an Aiherran (Nafarroa Beherea) jokatuko den saiorako. Beste bertsolariek, berriz, lehen fase osoa amaitu arte itxaron beharko dute sailkatu ote diren jakiteko. Hurrengo saioa datorren larunbatean izango da, hilak 15, Domintxainen (Zuberoa); herriko gelan izango da, 17:00etan, eta Haira Aizpurua, Miren Artetxe, Xermin Clamblong, Joanes Etxebarria, Haize Lekuona eta Josu Txoperena arituko dira kantuan, Amaiur Lujanbio Agirreren gidaritzapean. Beste bi saio ere egingo dira Xilabako lehen fasea osatzeko: azaroaren 22an Ainhoan (Lapurdi) eta azaroaren 30ean Ligin (Zuberoa). Xilaban parte hartuko duten 24 bertsolarien artetik 18 igaroko dira bigarren fasera. Sarrerak www.bertsosarrerak.eus atarian daude salgai; egunean bertan ere salduko dira leihatilan, 16:00etatik aitzina, baldin eta Internetez bukatu ez badira. Bertsularien Lagunak elkarteak antolatzen du Xilaba. SAILKAPENA Maddi Ane Txoperena. 340 puntu Elixabete Etxandi. 338 puntu Aitor Servier. 338 puntu Nahia Sasco. 311,5 puntu Karlos Aizpurua. 310,5 puntu Oier Urreizti. 309,5 puntu

Europa Ligan aurrera egiteko garaipen oso baliotsua lortu du gaur Bera Berak Donostiako Jose Antonio Gasca kiroldegian, Frantziako Dijoni 22-19 irabazita. Kanporaketako joaneko partida izan da, eta hiru goleko tartea lortu dute donostiarrek, datorren astean Frantziara itzulerako partida jokatzera joateko. Ia partida osoan zehar nagusi izan da Bera Bera, baina Dijonek ondo jakin du partida estutzen une batzuetan. Dijon izan da markagailua estreinatu duena, kontraerasoan gola sartuz, baina laster berdindu dute etxekoek. Lehen bost minutuetan bi gol horiek sartu dituzte soilik, eta partidaren zati handienean zer joera izango zen erakutsi dute: partida fisikoa eta gol gutxikoa. Bosgarren minutuan, Dijonek penaltia egin dio Elke Karsten argentinarrari, baina Elba Alvarezek ez du sareratzea lortu. Hala ere, handik gutxira aurrean jarri da Bera Bera. Donostiarrak defentsan oso sendo hasi dira, eta ez diete frantsesei zulorik utzi erasorako. Haiek ere ondo aritu dira, baina Bera Berak, kostata bada ere, zulo gehiago topatzea lortu du, nahiz eta horietako asko zutoinetara edo langara joan diren. Bi gol aurretik jarri dira gero donostiarrak, Elena Amoresek gol bikain bat sartu baitu. Handik gutxira, frantsesen kontraeraso bat bikain moztu du Maitane Etxeberriak, eta, ziztu bizian aurrera joanda, Amoresek 4-1ekoa jarri du markagailuan. Hala ere, 13. minuturako, frantsesak 4-3 gerturatu dira, eta Alvarezi bi minutuko zigorra jarri diote, baina frantsesek ez dute hori aprobetxatu. Hurrengo minutuetan bina gol sartu dituzte talde biek, eta Nicole Wiggins Bera Berako atezaina izan da aurrean mantentzearen arrazoietako bat, geldiketa bikainak egin baititu. 5-4koa markagailuan zela, denbora batez ez dute golik sartzerik lortu, 22. minutuan frantsesek berdinketa egitea lortu duten arte; jokaldi bikain baten ostean izan da, baina Lyndie Tchaptchetek azkar itzuli dio taldeari gol baten aldea. Jarraian, Etxeberriak aldeko penalti bat lortu du, eta oraingoan Karstenek ez du barkatu: 7-5. Hor asko aldatu da partidaren erritmoak, eta golak bata bestearen atzetik etorri dira. Dijonen minutuak Nahiko pareko aritu dira, baina frantsesek lortu dute gutxinaka tartea txikitzea. Bera Bera bat gutxiagorekin zen, atzean sartuta, eta hala jaso dute 7-6koa, baina jarraian, Amoresek, ezustean baloia berreskuratu, eta aurrera egin du, areriorik topatu gabe, eta atezainaren gainetik botata, 8-6 jarri du talde donostiarra. Baina jarraian sartu du Dijonek, eta, lehen zatia amaitzeko minutu erdi falta zela, berdinketako gola iritsi da. Hala ere, hala amaitu behar zela zirudienean, hamar segundoren faltan, Anne Erauskinek berriro gol bat aurrean jarri du Bera Bera, epaileak atsedena adierazi aurretik. Lehen zatiaren amaierako intentsitatearekin itzuli dira talde biak bigarren zatira: frantsesek segituan sartu dute 9-9koa, baina, penaltiz, Karstenek berriro aurrean jarri du Bera Bera. Dijonek, baina, 33. minutuan berriro berdinketako gola sartu du. Segituan Dijonen aldeko penaltia etorri da, baina Lucia Pradesek gelditu egin du. Etxeberriak beste gol bat sartu du, berriro Bera Bera aurretik jartzeko: 11-10. Gol bat sartu, beste bat jaso. Hala joan dira minutuak; izan ere, Dijonek berdindu orduko berehala lortu du aurretik jartzea berriro Bera Berak: 12-11. [articles:2149531] Denbora zeramaten donostiarrek bi golen alderik ez zutela, baina 38. minutuan 13-11 jarri dira aurretik, Carmen Arroyoren gol bati esker. Atseden baten ostean, frantsesek berriro estutu dute partida gol batekin, baina Tchaptchetek baloia atezainaren hankazpitik sartuta egin du beste gol bat. Beste atseden bat eskatu dute, partidaren intentsitatearen sintoma gisa, eta Dijon berriro gerturatu da. Hurrengo minutuan beste bi gol izan dira; berriro, lehena Bera Berarentzat, hurrena Dijonentzat. Hartu eta eman; 15-14. Tchaptchetek, beste behin, aldeko penalti bat lortu du, eta Arroyok sareratu du; hala, biko abantaila eskuratu du enegarrenez. Kontraerasoan, Wigginsi aurpegira bota dio baloia Dijongo batek, eta bi minutuko zigorra jarri diote. Hala, Imanol Alvarezek atezaina aldatu du. Baina, joerari eutsiz, Dijon gerturatu egin da berriro: 16-15. Jokalari bat gutxiago zuten frantsesek, baina beste gol bat sartu dute, eta berdinketa lortu berriro. Baina etxekoek ez diote aurkariari aurretik jartzen utzi: hiru goli eta Pradesen gelditu bikain bati esker, hiruko tartea lortu dute. Tarte horrekin geldotu egin da pixka bat partida, baina 51.ean Tchaptchetek lauko aldea lortu du lehenengoz. 54.ean, Pradesek Dijonek botatako penalti bat geratu du, eta garaipenaren bidea erraztu. Frantsesena izan da hurrengo gola, baina Arroyok penaltiz lauko aldea lortu du berriro. Azken minutuak. Partidak lasai amaitu behar zuela zirudienean, Dijonek bi gol sartu ditu, baina, hamar segundoren faltan, Tchaptchetek hiruko aldea lortu du partida amaitzeko. Partidako izarra izan da nafarra, gol asko sartu baititu, eta penalti asko eragin. Bidasoak ere gaur jokatu du bere ligako partida, eta 32-31 galdu du Torrelavegaren etxean.

Gozotik eta gazitik izan du Realak Elxen zelaian lortu duen berdinketak (1-1). Gozoa: txuri-urdinek azken unean berdindu dutela partida, Mikel Oiartzabalek penaltiz sartutako gol bati esker. Gazia: Gipuzkoako taldeak zazpi hilabete daramatzala etxetik urrun irabazi gabe. Horrez gain, beste behin, jokoan nagusitu ezinda aritu dira. Puntu bat eskuratu dute, eta bada zerbait, baina gabeziak konpondu ezinda dabiltza. Azken jardunaldietan ari da puntuak biltzen Reala, baina taldearen jokoa ez ari distiratsua izaten, eta Elxen aurka ere kostatu zaio jokaldiak harilkatzea. Bi taldeak asmo berarekin zelairatu dira: hiru puntuak lortzea. Baina bide desberdinak aukeratu dituzte: pazientzia izan eta pase motzak eginez aurrera egiten saiatu da Reala, eta joko zuzenagoa baliatu du Elxek. Etxeko taldea izan da gehien asmatu duena. Gainera, baloia hanketan izan behar zuenean, izan du. Hortaz, lehen minutuetan hobeto aritu da Elx, eta hark sortu du arrisku gehiago. Ordu laurdena beteta izan du lehen aukera garbia Alacanteko taldeak, baina Rafa Mirren jaurtiketa indartsua Remirok geratu du, ez oso eroso. Realak ere izan du aukera on bat 25. minutuan, baina Kuboren jaurtiketari erantzun bikaina eman dio atezainak. Eta, segidan, sustoa: kontraeraso ona egin du Elxek, azkarra, eta Mendozak zutoinera botatako jaurtiketa batekin bukatu da jokaldia. Erritmo bizikoak izan dira hurrengo minutuak. Etxeko taldea markagailuan aurretik jartzear egon da. Rafa Mirrek area barruan egin du errematea, baina dena alde zuela, kanpora bota du. Zailagoa zirudien huts egitea, baina, zorionez, hala egin du. Txuri-urdinak ez dira eroso aritu baloia hanketan, eta, beraz, beste modu batera saiatu dira min egiten: baloia berreskuratu eta azkar jokatuta. Horrela sortu ditu aukerak. 33. minutuan Gorrotxategik area kanpotik egindako jaurtiketa gutxigatik joan da kanpora. Hala ere, Elx ari zen jokoaren ekimena izaten. Realak atsedenaldia eskertuko zuela zirudienean bizkortu dira jokalari txuri-urdinak. 44. minutuan zelai erdian baloia galdu du Elxek, eta Realeko kapitainak bi aldiz pentsatu gabe jo dio baloiari, gola helburu. Ez du asmatu, baina ausarta izan da intentzioa. Eta, jarraian, aukera bikaina izan du berirro ere Oiartzabalek. Kontraeraso azkarra egin du Realak, aurrelariak posizio onean hartu du baloia, baina haren jaurtiketa kornerrera urrundu du Dituro atezainak. Hura izan da partidako jokalaririk onena. Txuri-urdinek taldeko izarrek distira egitea behar zuten; besteak beste, Take Kubok. Japoniarrak protagonismo gehiago izan du bigarren zati hasieran, eta eskertu du Realak. Baina, orduantxe, Elx izan da kolpea eman duena. Alvarok gola sartu du 57. minutuan. Nuñezek erdiraketa egin du, eta bakar-bakarrik jaso du baloia aurrelariak. Kontrola egin eta jaurtiketa egiteko denbora eman dio. Ezin izan du ezer egin Remirok. Aldaketak, onerako Golak konfiantza eman dio etxeko taldeari, eta estu hartu dituzte txuri-urdinak. Etxekoak gozatzen ari ziren, eta txuri-urdinak sufritzen. Jokalarien artean zulo asko utzi ditu Realak, eta ondo aprobetxatu du Elxek. Egoerak behartuta, aldaketak egin ditu Sergio Franciscok. Zakharian eta Sadiq sartu ditu Kuboren eta Guedesen ordez. Eta azkar aldatu da lehiaren gidoia. Berriro ere erasora irmo jo du Realak, eta bi aukera garbi izan itu. Sadiqen erdiraketa ondo errematatu du buruz Aramburuk, baina, beste behin, Diturorekin egin du topo. Hortik gutxira, Sadiqen jaurtiketa ere maisuki geratu du atezainak. Hala ere, deigarria da halako zenbat aukera huts egiten dituen Realeko aurrelariak. Lehia estua izan dute taldeek hurrengo minutuetan, zelaian nagusitu nahian. Eta bi entrenatzaileek aulkia mugitzeko aprobetxatu dute unea. Realak, ezinbestean, gola behar zuen esku hutsik ez itzultzeko, eta askok esperantza galduta zutenean iritsi da jokaldi erabakigarria, 88. minutuan. Donostiarren alde penaltia adierazi du epaileak. Sadiqek ustekabean harrapatu eta izkin egin dio aurkariari, eta hark lurrera bota du. Nola ez, Oiartzabalek hartu du penaltia botatzeko ardura, eta ez du huts egin. Ikusitakoak ikusita, banakoa ez zen txarra Realarentzat. Hala ere, Elx izan da erasoan amaitu duena. Puntuak pilatzen jarraitzen dute, behintzat, txuri-urdinek. Elx-Reala Elx. Dituro; Nuñez, Affengruber, Victor Chust (Petrot, 83. min.), Pedrosa; Marc Aguado (John, 83. min.), Febas, Mendoza; Josan (Fort, 74. min.), Alvaro Rodriguez (Valera, 74. min.) eta Rafa Mir (Da Silva, 93. min.). Reala. Remiro; Aramburu (Aritz, 93. min.), Jon Martin, Zubeldia, Sergio Gomez (Sucic, 81. min.); Brais (Marin, 75. min.), Gorrotxategi, Soler (Aihen Muñoz, 75. min.); Kubo (Zakharian, 64. min.), Oiartzabal eta Guedes (Sadiq, 64. min.). Golak. 1-0: Alvarok (57. min.). 1-1: Oiartzabalek, penaltiz (89. min.).